ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΥΘΟ

να Μείνουν οι Υδρογονάνθρακες

της Ανατολικής Μεσογείου

(Πριν προλάβω να στείλω το άρθρο για δημοσίευση άρχισε η τουρκική έξοδος για γεωτρήσεις και η έξαρση των επικίνδυνων εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Το άρθρο όμως παραμένει όπως αρχικά γράφτηκε, δηλαδή ορμώμενο από τις Παγκόσμιες κινητοποιήσεις για την Κλιματική Αλλαγή)

Κίνημα για τις Κλιματικές Αλλαγές

Στις 19 Απρίλη οι τεράστιες διαδηλώσεις παγκόσμια για τις κλιματικές αλλαγές της νεολαίας και του κινήματος XR (Extinction Rebellion) (περιφραστικά: "Εξέγερση κατά της Εξαφάνισης του Ανθρώπινου και άλλων Ειδών"), μπήκαν στο Κεντρικό Δελτίο ειδήσεων του ΡΙΚ στις τελευταίες, αδιάφορες ειδήσεις, στα 38 λεπτά. 

Και αυτό σε μια χώρα που κάθε λέξη που αρθρώνει ο Γ.Γ. του ΟΗΕ μπαίνει κάτω από το μικροσκόπιο.  Όταν αυτή αφορά το Κυπριακό όμως, όχι την επιβίωση της ανθρωπότητας.  Πράγματι τον περασμένο Δεκέμβρη, στην 2018 United Nations Climate Change Conference, ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δήλωσε “Δεν έχουμε άλλα χρονικά περιθώρια. Αν σπαταλήσουμε αυτή την ευκαιρία θα καταστρέψουμε την τελευταία καλή μας ευκαιρία να σταματήσουμε την ανεξέλεγκτη κλιματική αλλαγή.  Κάτι τέτοιο δεν θα ήταν μόνο ανήθικο, θα ήταν αυτοκτονία.”

Όμως τα δεξιά ΜΜΕ, όπως και οι δεξιοί πολιτικοί, αδιαφορήσαν. Στο κάτω κάτω ο Γ.Γ. του ΟΗΕ δεν μιλούσε για την Κυπριακή Δημοκρατία - δεν ήταν λίγες οι φορές που προβλήθηκαν ως κύρια είδηση δηλώσεις πολιτικών ότι εκπρόσωποι του ΟΗΕ επιδίωκαν την "αυτοκτονία" της Κυπριακής Δημοκρατίας.  Όχι, αυτή τη φορά μιλούσε "μόνο" για την αυτοκτονία της ανθρωπότητας.

Οι  διαμαρτυρίες των μαθητών και του κινήματος XR άρχισαν να κλιμακώνονται από το φθινόπωρο του 2018, μετά την δημοσιοποίηση του Special Report on Global Warming of 1.5 °C του IPCC (Διακυβερνητική Ομάδα για την Κλιματική Αλλαγή, του ΟΗΕ). Σε αυτή την έκθεση η μεγαλύτερη διεθνής ομάδα επιστημόνων στην ανθρώπινη ιστορία εξηγούσε την αναγκαιότητα, την κρισιμότητα του περιορισμού της ανθρωπογενούς ανόδου της μέσης θερμοκρασίας της Γης σε 1.5 °C αντί για τον προηγούμενο στόχο των 2 °C.  Και έγραφε ότι για να γίνει αυτό χρειάζονται άμεσες "βαθιές μειώσεις εκπομπών" και "γρήγορες, μεγίστης έκτασης και πρωτοφανείς αλλαγές της κοινωνίας από κάθε άποψη". 

"Σκέψου Παγκόσμια, Δράσε Τοπικά"

Στην Κύπρο οι νέοι που διαμαρτυρήθηκαν έξω από τη Βουλή στις 15/3/2019  έκαναν πράξη ένα παλιό ρητό του περιβαλλοντικού κινήματος: "Think globally, act locally" ("σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά").  Ίσως κάπως πιο στην κυριολεξία από ότι θα έπρεπε, διότι τα αιτήματα τους αγνοούσαν τοπικές ιδιαιτερότητες – βλέπε στη συνέχεια του άρθρου - και έτσι ήταν περίπου τα ίδια με αυτά των διαδηλωτών του XR και του κινήματος νεολαίας σε πολλές άλλες χώρες. 

Ήταν όμως έτη φωτός μπροστά από τους ανήθικους δεξιούς πολιτικούς, το αυτοκτονικά μυωπικό δεξιό κατεστημένο, που κάνει ακριβώς το αντίθετο:  Σκέφτεται τοπικά, σύμφωνα με τα πιο στενά και βραχυπρόθεσμα συμφέροντα της οικονομικής ελίτ.  Και δρα παγκόσμια, από την Ε.Ε. και τον ΟΗΕ, ως τις "τριμερείς + 1", με τη φόρμουλα Κύπρος-Ελλάδα, Χ + ΗΠΑ.

Tο σύνθημα "Σκέψου Παγκόσμια, Δράσε Τοπικά", γράφει η Wikipedia, "μας προτρέπει να σκεφτούμε την υγεία ολόκληρου του πλανήτη και να δράσουμε στις δικές μας κοινότητες" .

Πρέπει ωστόσο να σκεφτούμε και πως θα μεταφραστεί σε τοπική δράση αυτή η έγνοια για την πλανητική υγεία. Ποιες τοπικές ιδιαιτερότητες υπάρχουν;  Μήπως, όπως ο Πρόεδρος της Βουλής φρόντισε να τονίσει στις 15 Μάρτη στους διαδηλωτές:  "γίνονται σε πολλές χώρες του κόσμου αυτές οι εκδηλώσεις, χώρες που ποσοτικά -αν όχι αναλογικά- μολύνουν πολλαπλάσια από ότι η μικρή Κύπρος";

Η παρέμβαση του προέδρου της Βουλής ήταν μια προφανής πυροσβεστική προσπάθεια.  Προσπαθούσε να υποβιβάσει την σημασία της κινητοποίησης των διαδηλωτών, με τη δικαιολογία πως η "μικρή Κύπρος" προκαλεί αμελητέα μόλυνση. 

Όμως η ευθύνη της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι "πολλαπλάσια" μεγαλύτερη από ότι αναλογεί στον μικρό πληθυσμό της και τις μικρές εκπομπές της.  

Οι Υδρογονάνθρακες σημαίνουν Κλιματική Αλλαγή

Η Κυπριακή Δημοκρατία, είπε η Ελένη Σταύρου,  είναι "ο Γεωστρατηγικός Άρχων της Αν Μεσογείου και πολύ σύντομα θα εξελιχθούμε στον υπ’ αριθμόν ΕΝΑ ΖΩΤΙΚΟ ΧΩΡΟ της Ευρωπαϊκής Ένωσης".  Αυτά είναι φυσικά σοβινιστικές ονειρώξεις.  Ωστόσο η ακροδεξιά υποψήφια ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ πατούσε σε μια πραγματικότητα:  Η ελίτ της "μικρής Κύπρου" μεγαλοπιάνεται. Είναι χωμένη ως το λαιμό, εμπλέκεται "στρατηγικά" στους ανταγωνισμούς για την έρευνα, την εξόρυξη και τη μεταφορά τρισεκατομμυρίων κ.μ. υδρογονανθράκων, "το ένα τρίτο των παγκόσμιων γνωστών αποθεμάτων φυσικού αερίου", από το βυθό της Ανατολικής Μεσογείου.  Και αυτό ενώ ο ΟΗΕ προειδοποιεί μέσω του IPCC για την ανάγκη μηδενικών εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2050.

Θα προσθέσω περιληπτικά ότι είναι πολύ επικίνδυνη περιβαλλοντικά η εξερεύνηση και εξόρυξη σε βαθιά θάλασσα, κίνδυνος στον οποίο ήδη έχουν αντιδράσει νησιώτικοι δήμοι στο Ιόνιο. Είναι επίσης μια δαπανηρή μέθοδος που απορροφάει μεγάλα χρηματικά ποσά που θα μπορούσαν να επενδυθούν σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας, για αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων.  Ακόμα χειρότερα, ίσως σπαταληθούν τεράστιες ποσότητες χρημάτων για τον μη οικονομικά αποτελεσματικό EastMed, μόνο και μόνο εξαιτίας της έγνοιας της Δύσης "(η ΕΕ) να μην εξαρτάται υπερβολικά από τη Ρωσία"!

και Πυρηνικό Ολοκαύτωμα

Το όνομα της οργάνωσης Extinction Rebellion, θυμίζει την ακραία φύση του κινδύνου που αντιμετωπίζει η Ανθρωπότητα.  Ένας κίνδυνος που δεν προέρχεται μόνο από την κλιματική αλλαγή, αλλά και από την αναζωπύρωση του ανταγωνισμού των πυρηνικών εξοπλισμών - Δες σχετικά τις ομιλίες των Δάφνου Οικονόμου και Αλμπέρτο Φλωρεντίν στο Συνέδριο "Η Αριστερά και το Κυπριακό – 2018".  Μια αναζωπύρωση που η "μικρή" Κυπριακή Δημοκρατία υποδαυλίζει όσο της επιτρέπουν οι δυνάμεις της με τις τριμερείς + 1 και άλλες ενέργειες. 

Όταν μάλιστα η συμμετοχή στις τριμερείς + 1 του Υπουργού Εξωτερικών της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, του πιο σημαντικού αρνητή της κλιματικής αλλαγής, και επίσης αυτού που πάτησε γκάζι στους πυρηνικούς εξοπλισμούς των ΗΠΑ μετά από τουλάχιστον τρεις δεκαετίες μειώσεων, κάνει τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας "εξαιρετικά ευτυχή", τότε κάτι πάει "εξαιρετικά" άσχημα.

Η Ευημερία της Ανθρωπότητας

Ο πανεπιστημιακός Νίκος Τριμικλινιώτης μας πληροφορεί πως "Στο διάγγελμα της 1ης Απρίλιου 1961, ο πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, τέλειωσε µε το νομικό γνωμικό «Salus populi suprema lex esto»" [«Η υγεία/ευημερία του λαού πρέπει να είναι ο υπέρτατος νόμος»] .  Μας θυμίζει ακόμα ο Τριμικλινιώτης πως μετά τον αποκλεισμό των τουρκοκύπριων στους θύλακες το 1964, η ελληνοκυπριακή ελίτ παράκαμψε το Σύνταγμα για να κυβερνήσει χωρίς τους τουρκοκύπριους την Κυπριακή Δημοκρατία με δικαιολογία "το λεγόμενο «Δόγμα της Ανάγκης»", μια διαφορετική διατύπωση του "salus populi suprema lex", χρησιμοποιώντας επίσης την αρχαιοπρεπή έκφραση "αδήριτη [επιτακτική, αναπόφευκτη] ανάγκη", όπως και τις "απόλυτη", και "ολοκληρωτική" "ανάγκη". 

Μισό αιώνα αργότερα, το Κυπριακό πρόβλημα έχει συμπυκνωθεί στη διαμάχη για τους υδρογονάνθρακες της ανατολικής Μεσογείου και τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες, τις ΑΟΖ, που είναι όρος του Διεθνούς Δικαίου. Όμως για το Διεθνές Δίκαιο ο "λαός" περιλαμβάνει προφανώς ολόκληρη την Ανθρωπότητα, που στις μέρες μας αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή στην ιστορία της απειλή για την "υγεία" ή "ευημερία" της.  Μια πραγματικά "αδήριτη", "απόλυτη", "ολοκληρωτική" ανάγκη. 

Σύμφωνα με το IPCC, η αντιμετώπιση της απειλής αυτής απαιτεί "βαθιές μειώσεις", στην εξόρυξη και χρήση ορυκτών καυσίμων.  Τι σημαίνει αυτό για τους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου, το λέει ο τίτλος ενός παλαιότερου, από την εποχή που η ανάγκη μέτρων θεωρούνταν λιγότερο κατεπείγουσα, εγγράφου του ΟΗΕ: "Ειδικοί: 'Αφήστε το μεγαλύτερο μέρος (bulk)  των Υδρογονανθράκων στο Έδαφος' ".  Tο έγγραφο του ΟΗΕ στηρίζονταν σε δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", η οποία ανέφερε, με τον "προσεκτικό" τρόπο που χρησιμοποιείται σε επιστημονικές μελέτες, τα εξής:

"Το ένστικτο των κυβερνώντων να εκμεταλλευτούν γρήγορα και πλήρως τα ορυκτά καύσιμα στην επικράτεια τους είναι, συνολικά, ασυμβίβαστο με την δέσμευση τους για επίτευξη αυτού του ορίου θερμοκρασίας [2 °C αντί 1.5 °C τότε]. Η εφαρμογή αυτής της δέσμευσης θα έκανε επίσης αχρείαστη την συνέχιση σημαντικών δαπανών για την έρευνα για ορυκτά καύσιμα, επειδή οι όποιες καινούργιες ανακαλύψεις δεν θα μπορούσαν να μετατραπούν σε αυξημένη συνολική παραγωγή."

Μπορούν οι διάδοχοι της ελληνοκυπριακής ελίτ του 1960 να φροντίσουν για το "salus populi";  Όχι πια για τα ιδιοτελή συμφέροντα τους, αλλά για ολόκληρη την ανθρωπότητα;  

Αυτή τη φορά δεν χρειάζεται καν να παραβούν το Σύνταγμα και τους νόμους, όπως έκαναν πριν μισό αιώνα.  Δεν χρειάζεται ούτε η εφαρμογή του "Δίκαιου της Ανάγκης".  Η ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, με όποιες αρχές του Διεθνούς Δικαίου και αν οριοθετείται αυτή, δεν δίνει στην Κυπριακή Δημοκρατία μόνο το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης των ορυκτών καυσίμων που βρίσκονται σε αυτήν.  Της δίνει και το δικαίωμα να απαγορεύσει την έρευνα και εξόρυξη τους.  Το ίδιο δικαίωμα δίνει και στα υπόλοιπα κράτη που διαγκωνίζονται για να κατοχυρώσουν τις ΑΟΖ τους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.  Ένα δικαίωμα που η εξάσκηση του, σε αυτή την κρίσιμη για την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού στιγμή, είναι υπέρτατη ευθύνη και υποχρέωση. 

Το Πράσινο είναι Κόκκινο

Ούτε για ανέκδοτο βέβαια δεν περιμένουμε από την δεξιά ακόμα και να σκεφτεί έτσι.

Αντίθετα το ΑΚΕΛ, αντιδρώντας στην τελευταία τριμερή + 1 (Ελλάδα-Κύπρος, Ισραήλ + ΗΠΑ), έκανε  στις 21 Μάρτη μια προφανή για ένα Αριστερό κόμμα δήλωση:

"διαφωνούμε με κάθε ενέργεια που κινείται στη προοπτική μετατροπής της Κύπρου σε «προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης», σε ορμητήριο πολέμου και σε πεδίο ασκήσεων ξένων στρατών και γενικότερα σε στρατιωτικές συνεργασίες που θα οδηγούν σε όξυνση της στρατιωτικής έντασης στην Κυπριακή ΑΟΖ και ευρύτερα στην περιοχή' "

Μια δήλωση κάθετα αντίθετη με τη στάση της ελληνοκυπριακής δεξιάς, που τελευταία κραυγάζει "Όλοι οι υδρογονάνθρακες δικοί μας, φέρτε τις φρεγάτες της Γαλλίας και τα αεροπλανοφόρα των ΗΠΑ, εδώ και τώρα". 

Το ΑΚΕΛ δήλωσε επίσης πως:

"η αποτελεσματικότερη οδός για την απρόσκοπτη άσκηση των αναφαίρετων μας κυριαρχικών δικαιωμάτων στην ΑΟΖ της Κ.Δ. παραμένει η επίλυση του Κυπριακού"

Είναι όμως αρκετό αυτό;  Δεν είναι βέβαια καθόλου εύκολο για ένα μεγάλο πολιτικό κόμμα να πει σε μια εργατική τάξη που υποφέρει από την λιτότητα, πως η ελπίδα της μελλοντικής ευημερίας από την εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι απατηλή και επικίνδυνη.  Είναι λογικό η Αριστερά να δει την υιοθέτηση μιας τέτοιας πολιτικής σαν απόπειρα πολιτικής αυτοκτονίας.  Αλλά υπάρχουν και άλλες αυτοκτονίες, όπως αναγνώρισε ο ίδιος ο Γ.Γ. του ΟΗΕ. 

Η μόνη αποτελεσματική αντιμετώπιση των απειλών κατά του τοπικού όπως και του παγκόσμιου περιβάλλοντος, ακόμα και κατά της τοπικής όπως και της παγκόσμιας ειρήνης, είναι η κινητοποίηση των απλών ανθρώπων της περιοχής, με σύνθημα και στόχο να σταματήσουν οι έρευνες και οι προσπάθειες εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου.  Να διοχετευθούν οι τεράστιοι πόροι που σπαταλούνται εκεί, καθώς και στο στρατιωτικό ανταγωνισμό που αναπόφευκτα τις συντροφεύει, σε έρευνα και εκμετάλλευση καθαρών πηγών ενέργειας. 

Δεν μπορούμε να περιμένουμε κάτι τέτοιο από τον ξεφωνημένο ντόπιο διεκδικητή του τίτλου του Πράσινου κόμματος, από το κόμμα του Περδίκη.  Αυτή την ευθύνη, όποιες και αν είναι οι δυσκολίες, είναι υποχρεωμένη να την αναλάβει η Αριστερά, το ΑΚΕΛ.  Προσπαθώντας ταυτόχρονα να χτίσουμε κοινό μέτωπο με το τουρκοκυπριακό, Τούρκικο και Ελληνικό αριστερό κίνημα, και τα αριστερά κινήματα όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου που συμμετέχουν στη κούρσα για τους υδρογονάνθρακες. 

Επειδή η πορεία προς την καταστροφή του ανθρώπινου περιβάλλοντος και του ανθρώπινου πολιτισμού είναι αποτέλεσμα του παγκόσμιου καπιταλισμού και του κυνηγιού του κέρδους, και επειδή τελικά "το πράσινο είναι κόκκινο".

Αλμπέρτο Φλωρεντίν

Μάιος 2019