Ο ΣΤΙΓΚΛΙΤΣ ΚΑΙ Η ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩ

Ο Τζόζεφ Στιγκλιτς δεν είναι μια τυχαία μορφή στους κόλπους των οικονομολόγων. Διατέλεσε υπεύθυνος του οικονομικού επιτελείου του Κλίντον, υπεύθυνος του οικονομικού γραφείου της Παγκόσμιας Τράπεζας, Αντιπρόεδρος της, βραβεύτηκε με Νόμπελ οικονομίας. Μα ο Στίγκλιτζ ξεχωρίζει πάνω από όλα, διότι παρόλο που έδρασε εκ μέρους των κυρίαρχων μηχανισμών του Παγκοσμίου Κεφαλαίου, και τιμήθηκε από αυτούς, είχε το σθένος να συγκρουστεί μαζί τους.

Κατηγόρησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μετά την κρίση του 1997-98 στην νοτιοανατολική Ασία, ότι διέσωσε τις τράπεζες και κατάστρεψε τις χώρες (Globalization and its Discontents, 2002)

Για χρόνια επιχειρηματολόγησε εναντίων της λιτότητας στην βάση ότι «η Ευρώπη αυτοκτονεί» (Αυστριακό περιοδικό «Προφίλ, 30 Απριλίου 2012)

Ο Στίγκλιτζ ξαφνιάζει με το πλάτος και βάθος της κατανόησης που έχει της επίσημης οικονομικής σκέψης. Που φαίνεται όμως να είναι και ο βασικός περιορισμός. Η αστική οικονομική σκέψη δεν μπορεί να δώσει λύσεις μετά την κρίση του 2008, όπως δεν μπόρεσε να δώσει λύσεις μετά το κραχ του 1929.

Όλα χρησιμοποιήθηκαν τότε: Εγκατάλειψη της ισοτιμίας νομισμάτων (ανάλογη με την εισήγηση για εγκατάλειψη του ευρώ), υποτιμήσεις νομισμάτων, εμπορικοί περιορισμοί και δασμοί στα εισαγόμενα. Όχι μόνο δεν μπόρεσαν να χαλιναγωγήσουν την κρίση, αλλά μετέτρεψαν τους οικονομικούς ανταγωνισμούς για επιβίωση του ενός σε βάρος του άλλου, στο αναπόφευκτο τους, σε πολεμικούς ανταγωνισμούς, στον Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Στίγκλιτζ θεωρεί το ευρώ εμπόδιο για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Και εισηγείται την κατάργηση του. Χωρίς όμως να εξηγεί γιατί τα ξεχωριστά νόμισμα όλων των υπολοίπων χωρών, κανέναν δεν βοήθησαν.

Στην αρχή του χρόνου παρακολουθήσαμε την κατάρρευση του Κινέζικου χρηματιστήριου. Τώρα την εξελισσόμενη κρίση χρέους της χώρας. Από την αρχή του χρόνου παρακολουθούμε την οικονομική επιβράδυνση και εξελισσόμενη κρίση χρέους των «αναδυόμενων οικονομιών». Βραζιλία, Ρωσία, Ιδία, Νότιος Αφρική, Ινδονησία, Ταϊλάνδη, Τουρκία, Αργεντινή, όλες τα «θαύματα», στον ένα ή στον άλλο βαθμό, του τελευταίου καιρού, όλες με δικά τους νομίσματα, όλες βυθίζονται.

Η Ιαπωνία βρίσκεται κολλημένη στον βάλτο για χρόνια, παρά το δικό της νόμισμα, παρά το μεγαλύτερο συνολικό χρέος στον πλανήτη, πέραν του 500% του ΑΕΠ
Οι ΗΠΑ επίσης μπήκαν ξανά σε πορεία ύφεσης, παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις.
Έτσι, όταν ο Στίγκλιτζ λέει ότι «είναι καιρός να σκεφτεί κανείς την κατάργησή του (του Ευρώ)», αν είναι να βγει ο ευρωπαϊκός νότος από την κρίση, αφήνει αναπάντητο το ερώτημα γιατί όλες οι πιο πάνω χώρες δεν τα καταφέρνουν.

Δεν θα έπρεπε να υπάρχει παγκόσμια κρίση, αν αυτά που ο Στίγκλιτζ ονομάζει «κατασκευαστικά λάθη του ευρώ (που) μοιάζουν αξεπέραστα», ήταν η αιτία της ευρωπαϊκής κρίσης ή ο λόγος που δεν ξεπερνιέται. Δεν θα έπρεπε η Γερμανία να μπαίνει σε κρίση, αφού ήταν ο βασικός ευνοούμενος αυτών των «λαθών». Και όμως κλυδωνίζεται πια και η Γερμανία. Η εμβληματική γερμανική τράπεζα Ντοϊτσε Μπανκ, ακολουθεί τις Ιταλικές σε τραπεζική κατάρρευση που απειλεί το παγκόσμιο σύστημα.
Οι οικονομικοί ανταγωνισμοί για εθνικό ξεπέρασμα της κρίσης που, παρόλο που τρέμουν οι σοβαροί αστοί, δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν αν συνεχίσουν να ελέγχουν τα πολιτικά «ηνία», είναι το μόνο που υπάρχει στην αστική οικονομική σκέψη. Αυτός είναι ο μεγάλος περιορισμός του Στίγκλιτζ.

Η αλήθεια όμως για αντιμετώπιση της κρίσης βρίσκεται πολύ πιο κοντά σε αυτό στο οποίο επιμένει ο Βαρουφάκης: Πολιτικές αποφάσεις για ευρωπαϊκή αντιμετώπιση της κρίσης και όχι εθνική.

Η αλήθεια βρίσκεται πολύ πιο κοντά σε αυτό που ο ΣΥΡΙΖΑ έβαζε σαν στόχο πριν βγει στην εξουσία: ευρωπαϊκό συνέδριο της αριστεράς για διαγραφή του χρέους.

του Σωτήρη Βλάχου