Ανοιχτές πληγές

Μετά τη δημοσίευση του προηγούμενου μου άρθρου, «Με εξήντα σφαίρες γάζωσαν την ειρήνη», μου τηλεφώνησε ο φίλος Ιμπραήμ Αζίζ. Ο Ιμπραήμ, που ήταν φίλος τού Καβάζογλου. Μου διευκρίνισε ότι ερεύνησε το έγκλημα, και ότι οι δολοφόνοι πλησίασαν στο παράθυρο του αυτοκινήτου και εκτέλεσαν τους δυο φίλους, και ότι η αναφορά σε εξήντα σφαίρες δεν ευσταθεί. Την πληροφορία για τις εξήντα σφαίρες φυσικά δεν την επινόησα. Υπάρχουν πολλά άρθρα που το αναφέρουν, αλλά θα υιοθετήσω την πληροφορία του Ιμπραήμ Αζίζ, για τον απλούστατο λόγο ότι είναι ο μόνος που γνωρίζω, που ερεύνησε εις βάθος το έγκλημα.

Ξέρω ότι θα σκεφτείτε, «είναι τόσο σημαντικό αν οι σφαίρες ήταν δυο ή εξήντα ή εκατό;». Αυτό σκέφτηκα κι εγώ αρχικά, αλλά προτού περάσουν πενήντα οκτώ δευτερόλεπτα από τη συζήτησή μας, αντιλήφθηκα γιατί ήταν σημαντική αυτή η λεπτομέρεια για τον Ιμπραήμ, γιατί άξιζε τον κόπο να του απολογηθώ, και ταυτόχρονα να αναδείξω μια άλλη οπτική των εγκλημάτων που σημάδεψαν ανεξίτηλα τις κοινότητές μας: Τις ανοιχτές πληγές, που σημάδεψαν τις ζωές των ανθρώπων που βίωσαν τον πόνο της απώλειας, χωρίς ποτέ να βρουν δικαίωση, επειδή οι υποθέσεις τους μένουν για πάντα ανεξιχνίαστες.

Καθώς μιλούσα με τον Ιμπραήμ Αζίζ, συνειδητοποίησα πως μιλούσα με μια πληγή που δεν διέφερε καθόλου από την πληγή του Αλί Φαήκ, που βρήκε όλη του την οικογένεια σφαγιασμένη και θαμμένη σε ομαδικό τάφο στην  Αλόα, τον Αύγουστο του 1974, ή από την πληγή του Πέτρου Σουππουρή, που είδε την οικογένειά του να εκτελείται στο Παλαίκυθρο. Αναφέρω αυτές τις δυο υποθέσεις γιατί είναι ευρέως γνωστές, αλλά αφορούν όλους όσοι έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα με βίαιο τρόπο. Εμείς πηγαίνουμε στα πολιτικά μνημόσυνα και βάζουμε στεφάνια σε ανθρώπους που δεν γνωρίσαμε ποτέ, παρά μόνο μέσα από ιστορικές καταγραφές και ντοκουμέντα. Γι αυτούς που τους γνώριζαν, για τις οικογένειές και τους φίλους τους, αυτοί οι άνθρωποι είχαν τη δική τους χαρακτηριστική φωνή, είχαν τη δική τους μοναδική μυρωδιά και τον δικό τους ιδιαίτερο χαρακτήρα. Οι δικοί τους ήξεραν τις αγαπημένες τους γεύσεις κι όλα τα κουσούρια τους. Τους συνδέουν μαζί τους στιγμές γέλιου και δακρύων, όπως και στιγμές πολιτικής δράσης, αγωνίες και λαχτάρες. Με μια απλή φράση, τους αγαπούσαν. Θα τους ήθελαν εδώ μαζί μας, ζωντανούς, κι ας μην έβαζε ποτέ κανείς στεφάνι στη μνήμη τους.

Ο Ιμπραήμ Αζίζ, σε αντίθεση με μας, δεν χρειάζεται καμιά ανάρτηση στο διαδίκτυο για να του υπενθυμίσει την ημέρα που δολοφονήθηκαν οι φίλοι του. Η μνήμη εκείνης της ημέρας δεν χρειάζεται λαϊκό μνημόσυνο για να αναβιώσει τα γεγονότα. Είμαι σίγουρος πως αν τον ρωτήσετε, θα σας πει ακριβώς πού ήταν και τι ένιωσε, τη στιγμή που έμαθε για τη δολοφονία του Μισιαούλη και του Καβάζογλου. Εκείνο το αίσθημα που τον διαπέρασε, θα το κουβαλά στην ψυχή του καθημερινά, για το υπόλοιπο της ζωής του.

Γιατί είναι τόσο σημαντικός, λοιπόν, ο αριθμός των σφαιρών για τον Ιμπραήμ; Επειδή ο φάκελος της υπόθεσης παραμένει ανοιχτός. Είναι αυτό που ονομάζουν στη γλώσσα της εισαγγελίας «ανεξιχνίαστη υπόθεση» (cold case). Οι ανεξιχνίαστες υποθέσεις είναι αυτές που μπαίνουν στο συρτάρι, αλλά που μπορεί ανά πάσα στιγμή, αν βρεθούν περαιτέρω στοιχεία, να ξανανοίξουν. Μπορεί οι φάκελοι αυτοί να κλείσουν από την αστυνομία και τους εισαγγελείς, αλλά για τους φίλους και τους συγγενείς παραμένουν πάντα ανοιχτοί, όπως και οι πληγές που χάραξαν μέσα τους. Δεν σταματούν ποτέ να ψάχνουν έστω και για την παραμικρή λεπτομέρεια που θα μπορούσε να ρίξει φως στην υπόθεσή τους. Κάθε αμφισβήτηση και κάθε παραποίηση των γεγονότων, ακόμα και ο αριθμός των σφαιρών που ρίχτηκαν, είναι μια σκιά στην έρευνά τους, που όσα χρόνια κι αν περάσουν δεν θα κλείσει ποτέ. Ακόμη κι όταν θα έχουν μάθει όλες τις λεπτομέρειες και όλα τα στοιχεία των δολοφόνων, θα είναι ανικανοποίητοι, μέχρι η πολιτεία να έρθει και να πει: «Υπόθεση εξιχνιασθείσα».

Η γυμνή αλήθεια είναι, πως οι πολιτικές δολοφονίες του παρελθόντος, όπως είναι αυτές των Μισιαούλη και Καβάζογλου, μένουν αδικαίωτες, όχι γιατί δεν μπορούν να εξιχνιαστούν, αλλά επειδή η πολιτεία δεν θέλει να τις εξιχνιάσει. Η εξιχνίασή τους θα οδηγούσε στην αποδόμηση τής ιστορίας, κάτι που δεν συμφέρει ούτε στην ελληνοκυπριακή ούτε στην τουρκοκυπριακή εθνικιστική ηγεσία. Από τη στιγμή που οι μυθοπλασίες εισέρχονται στο επίσημο αφήγημα της ιστορίας, και τα πολιτικά εγκλήματα συγκαλύπτονται, ξέρουμε πού κατέληξαν οι άλλες πενήντα οκτώ σφαίρες, που δεν ήταν στη σκηνή του εγκλήματος στη Λουρουτζίνα. Χρησιμοποιήθηκαν για να δολοφονηθεί η αλήθεια.

Τόνι Αγκαστινιώτης

24 Απριλίου 2022

Açık yaralar

Geçen hafta “Barışa sıkılan altmış kurşun” makalemin yayınlanmasının ardından, dostum İbrahim Aziz beni telefonla aradı. Kavazoğlu’nun arkadaşı İbrahim… Bana, cinayeti araştırdığını, katillerin arabanın camından yaklaşarak iki arkadaşını infaz ettiklerini ve altmış kurşun söyleminin yanlış olduğunu söyledi. Altmış kurşunu elbette ben uydurmamıştım.  Bundan bahseden çok sayıda makale var, ancak İbrahim Aziz’in bilgisini, suçu derinlemesine araştıran, tanıdığım tek kişi olduğu için kabul edeceğim.

“Kurşunların iki, yetmiş ya da yüz olması bu kadar önemli mi?” dediğinizi duyar gibiyim. İlk başta ben de böyle düşündüm ama tartışmamızın üzerinden elli sekiz saniye geçmeden, bu detayın İbrahim için neden önemli olduğunu, bu konuda ondan özür dilememin, aynı zamanda toplumlarımıza silinmez bir şekilde damgasını vuran cinayetlerin madalyonunun öteki yüzünü, yani dava dosyaları sonsuza dek açık kaldığı için, hiçbir zaman adalete kavuşmadan, kaybın acısını yaşayan insanların açık yaralarının üstünde durmamın neden çok önemli olduğu anladım.

İbrahim Aziz ile konuşurken, Ağustos 1974’te tüm ailesini katledilmiş bir şekilde, Atlılarda toplu bir mezarda gömülü bulan Ali Faik’in yarasından ya da ailesinin Balıkesir’de infaz edildiğini gören Petros Suppuris’in yarasından farklı bir yaradan bahsetmediğimi fark ettim. Bu ikisinden, en bilindik olaylar oldukları için bahsettim, ancak bu, sevdikleri hunharca öldürülen herkesi ilgilendiriyor. Tarihi belgeler ve kayıtlar dışında hiç tanımadığımız kişilerin anıtlarına giderek, çelenk koyuyoruz. Onları tanıyanlar için, aileleri ve arkadaşları için, bu kişilerin kendilerine has sesleri, kendilerine has kokuları ve kendilerine has karakterleri vardı. En sevdikleri tatları ve tüm kusurlarını biliyorlardı. Bu kişilerin kahkaha attıkları ve gözyaşı döktükleri zamanların yanı sıra siyasi faaliyetleri, heyecanları ve özlemleri vardı. En basit tabiriyle onları seviyorlardı. Bizimle birlikte yaşamalarını ve hiç kimsenin onların anıtlarına çelenk koymasını istemiyorlardı.

İbrahim Aziz bizim gibi, arkadaşlarının öldürüldüğü günü hatırlatmak için, herhangi bir internet paylaşımına ihtiyaç duymuyor. O günün hatırası, olayları canlı tutmak için anısına dua okutmaya ihtiyaç duymuyor. Ona sorsanız, Mişaulis ve Kavazoğlu cinayetini öğrendiği anda tam olarak nerede olduğunu ve nasıl hissettiğini eminim size anlatacaktır. Onun içine işleyen bu duyguyu, hayatının geri kalan her gününde ruhunda taşıyacak.

Peki İbrahim için mermi sayısı neden bu kadar önemli? Çünkü davanın dosyası hala açıktır. Savcılığın dilinde “çözülmemiş dava” (cold case) dedikleri budur.  Çözülmemiş davalar çekmeceye giren, ancak daha fazla kanıt bulunursa, her an yeniden açılabilen davalardır. Bu dosyalar polis ve savcılar tarafından kapatılabilir, ancak dostları ve yakınları için, içlerindeki yaralar gibi, her zaman açıktır. Davalarına ışık tutabilecek en küçük ayrıntıyı bile aramaktan asla vazgeçmezler. Gerçek olayların herhangi bir şekilde çarpıtılması, hatta sıkılan kurşunların sayısı bile, ne kadar yıl geçerse geçsin asla bitmeyecek araştırmalarına düşen bir gölgedir.  Cinayetin tüm ayrıntılarını ve tüm delillerini öğrendiklerinde bile, devlet gelip “Dava çözüldü” diyene kadar tatmin olmayacaklar.

Çıplak gerçek şu ki, Mişaulis ve Kavazoğlu gibi geçmişin siyasi cinayetleri, çözülemedikleri için değil, devlet bunları çözmek istemediği için çözülmüyor. Bu cinayetlerin çözülmesi, tarihin değişmesine yol açacaktır, bu ne Kıbrıslı Rum ne de Kıbrıslı Türk milliyetçi liderliklerin çıkarınadır… Tarihin resmi anlatısına kurgu girdiği ve siyasi suçlar ört bas edildiği andan itibaren, Luricina’daki suç mahallinde olmayan diğer elli sekiz merminin nereye gittiğini biliyoruz… Gerçeği öldürmek için kullanıldılar.

Toni Agastiniotis

24 Nisan 2022