Το Πρωτόκολλο

Πριν μερικά χρόνια ανηφορίζαμε προς τη λύση, τώρα κατηφορίζουμε προς τη διχοτόμηση. Όχι, δεν θα ρίξω το φταίξιμο μόνο στην τουρκοκυπριακή ηγεσία, θα το ρίξω και στην ελληνοκυπριακή ηγεσία. Φτάσαμε σε ένα από τα δεκάδες αδιέξοδα που κρατούν την πατρίδα μας μοιρασμένη, και το μεγαλύτερο τίμημα, όπως πάντα, θα το πληρώσουν οι Τουρκοκύπριοι. Το «Πρωτόκολλο οικονομικής και δημοσιονομικής συνεργασίας με την Τουρκία» δείχνει μια σκληρή πραγματικότητα: Ενώ οι Τουρκοκύπριοι αντιμετωπίστηκαν ως μειονότητα από τους ελληνοκύπριους εθνικιστές, σε μια ιστορική διαδρομή στην οποία όλοι γνωρίζουμε τη βία που ασκήθηκε και οδήγησε τελικά στη διχοτόμηση, με το Πρωτόκολλο βλέπουμε την τουρκοκυπριακή κοινότητα να αντιμετωπίζεται σαν μειονότητα και από την Τουρκία.

Η Τουρκία θέλει με το Πρωτόκολλο να απαγορεύσει το δικαίωμα του συνδικαλιστικού κινήματος σε πολιτικές και ιδεολογικές δραστηριότητες,  και να φιμώσει με διώξεις όποιο πολιτικό πρόσωπο ή δημοσιογράφο ασκεί κριτική στην ηγεσία. Τι μας απομένει; Ρητορικό το ερώτημα. Ακόμα κι ένα παιδάκι θα μπορούσε να το απαντήσει: Απομένει ένα ολιγαρχικό σύστημα, όπου ο πολίτης νιώθει φοβισμένος, αποξενωμένος από το κράτος. Δεν θα ήθελα ποτέ να είμαι ηγέτης ενός λαού που φοβάται να εκφραστεί και να μου εξασκήσει κριτική. Σε ένα τέτοιο πολιτικό περιβάλλον, ο πολίτης είναι θλιμμένος, καταπιεσμένος και εξοργισμένος. Μπορείς να ονομάσεις ένα τέτοιο καθεστώς δημοκρατία, αλλά δεν νοείται δημοκρατία χωρίς χαρά και ελευθερία. Δεν είναι δημοκρατία, όταν σου έχει απαγορευθεί θεσμικά να εκφράζεις ιδεολογικές πεποιθήσεις και να κάνεις πολιτικό αγώνα για το κοινό καλό.

Ο Λάο Τσου είπε, «Ένα ταξίδι χιλίων μιλίων ξεκινά από το πρώτο βήμα». Πολλές φορές σκεφτόμαστε το βήμα, αλλά όχι την κατεύθυνση που παίρνουμε. Πού οδηγεί αυτό το ταξίδι; Αν πούμε ότι το Πρωτόκολλο είναι το πρώτο βήμα ενός νέου ταξιδιού, μετά το πρώτο βήμα τι θα επακολουθήσει; Ποιο θα είναι το δεύτερο βήμα; Απαγόρευση διαδηλώσεων, μετά απαγόρευση συγκεκριμένων τραγουδιών, μετά απαγόρευση της κοντής φούστας, μετά κατάργηση των κομμάτων, μετά…

Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι τα επόμενα βήματα, αλλά όλοι μπορούμε να υποθέσουμε. Από τη στιγμή που δεν μπορεί κανείς να εκφραστεί ενάντια στην ηγεσία, τότε το κάθε επόμενο βήμα δεν είναι συλλογικό. Ένα άτομο στην κορυφή διατάζει και ο λαός υπακούει, όχι από αγάπη και σεβασμό προς την ηγεσία, αλλά από φόβο. Οι πολιτικές συζητήσεις σε ένα απολυταρχικό καθεστώς γίνονται ψιθυριστά, και οι φυλακές γεμίζουν από πολίτες με άποψη. Μπορώ να φανταστώ τις συζητήσεις των κρατουμένων στα κελιά μιας τέτοιας πολιτείας:

- Εσύ γιατί είσαι εδώ;

- Έκλεψα μια τράπεζα και καταδικάστηκα σε πέντε χρόνια φυλάκιση.

- Εσύ γιατί καταδικάστηκες;

- Είπα την άποψή μου και καταδικάστηκα σε δέκα χρόνια φυλάκιση

Κανείς δεν θέλει να ζήσει σε μια κοινωνία με τέτοιους θεσμούς. Νομίζω αρκετά βάσανα πέρασε αυτή η κοινότητα για να της βάλετε κι άλλο βάρος στο σβέρκο της για να εξυπηρετηθούν κάποια μεγάλα μονοπωλιακά συμφέροντα. Οι Τουρκοκύπριοι δεν είναι δεύτερης κατηγορίας άνθρωποι και η όποια ηγεσία τους, διαχρονικά θα πρέπει να αφουγκραστεί τον παλμό τους και να προστατέψει την ελευθέρια της έκφρασης τους. Αυτή είναι η γυμνή αλήθεια.

Τόνι Αγκαστινιώτης

5 Ιουνίου 2022

Protokol

Birkaç yıl önce çözüme doğru giderken, şimdi bölünmeye doğru gidiyoruz. Hayır, bunun suçunu yalnızca Kıbrıs Türk liderliğine atmayacağım… Bu konuda Kıbrıs Rum liderliğini de suçlayacağım.

Ülkemizi bölen onlarca çıkmazdan birini yaşadık ve en büyük bedeli her zaman olduğu gibi Kıbrıslı Türkler ödeyecek.

“Türkiye ile İktisadi ve Mali İşbirliği Protokolü” acı bir gerçeği gözler önüne seriyor: Uygulanan ve nihayetinde bölünmeye yol açan şiddeti hepimizin bildiği tarihsel bir süreçte Kıbrıslı Türkler, Kıbrıslı Rum milliyetçiler tarafından azınlık muamelesi görürken, Protokol ile Kıbrıs Türk toplumunun, Türkiye tarafından da azınlık muamelesi gördüğünün tanığı oluyoruz.

Türkiye, Protokol ile sendikal hareketin siyasi ve ideolojik faaliyet hakkının yasaklanmasını ve liderliği eleştiren herhangi bir kişinin ya da gazetecinin susturulmasını istiyor. Bize ne kalıyor? Soru çok basit… Bu soruya çocuklar dahi cevap verebilir: Geriye, vatandaşın gözünün korktuğu, devletten yabancılaştığını hissettiği oligarşik bir sistem kalıyor. Kendini ifade etmekten ve bana eleştiri yapılmasından korkan bir halkın lideri olmayı asla istemem. Böylesi bir siyasi ortamda vatandaş üzgün,  baskı altında ve öfkeli olur. Böylesi bir rejime demokrasi adını verebilirsiniz ama mutlu ve özgür değilseniz, bu, demokrasi olmaz. Kurumsal olarak ideolojik inançlarınızı ifade etmeniz ve ortak çıkar için siyasi bir mücadele vermeniz engellendiğinde, bu demokrasi olmaz.

Lao Tzu “bin millik bir yolculuk bile tek bir adımla başlar” demiş. Çoğu zaman gideceğimiz yönü değil, atacağımız adımı düşünürüz. Bu yolculuk nereye gidiyor? Eğer Protokolün yeni bir yolculuğun ilk adımı olduğunu söylersek, ilk adımın ardından ne gelecek? İkinci adım ne olacak? Açıklama yasağı… Sonra bazı şarkıların yasaklanması, sonra kısa eteğin yasaklanması, sonra partilerin lağvedilmesi, sonra…

Aslında bundan sonra atılacak adımların ne olacağını hiç kimse bilmiyor ancak hepimiz bunu tahmin edebiliyoruz. Hiç kimse liderlik aleyhine ses çıkaramayacağı için, bundan sonra atılacak her adım kolektif olmayacaktır. En tepedeki kişi emir verir ve halk liderine olan sevgisinden ve saygısından değil, korkusundan itaat eder. Otoriter bir rejimde siyasi tartışmalar fısıltı şeklinde olur ve hapishaneler fikir beyan eden vatandaşlarla dolar.  Böyle bir devletin hücrelerinde bulunan tutukluların konuşmalarını hayal edebiliyorum:

- Sen niye buradasın?

- Banka soydum ve beş yıl hapse mahkûm oldum.

- Sen niye hapse girdin?

- Görüşümü söyledim ve beş yıl hepse mahkûm oldum.

Hiç kimse böyle bir toplumda yaşamak istemez. Bence bu toplum, bazı büyük tekelci çıkarlara hizmet etmesi için boynuna daha fazla ağırlık verilmesinden dolayı çok acı tekti. Kıbrıslı Türkler ikinci sınıf insan değildirler, liderleri onların nabzını tutmalı ve vatandaşlarının özgür ifadesini korumalıdır. Çıplak gerçek budur.

Toni Agastiniotis

12 Haziran 2022