Οι προλετάριοι

Ήθελα τόσο πολύ να δραπετεύσω από την Κύπρο έστω και για λίγες μέρες και η Ρώμη ήταν ένας μαγικός προορισμός. Για όσους αγαπούν την ιστορία, μπορούν να αντιληφθούν την σημασία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και τον ρόλο που διαδραμάτισε στην εξέλιξη της δυτικής σκέψης. Κατά την δική μου ταπεινή άποψη, αν και δεν είμαι ιστορικός, ο σύγχρονος κόσμος είναι μια μετεξέλιξη της αρχαίας Ρώμης. Οι κοινωνικές ανισότητες, αλλά και οι διεφθαρμένες πολιτικές πρακτικές του σήμερα, δεν διαφέρουν και πολύ από αυτές της Ρώμης. Καθόλου τυχαίο που λέξεις όπως φασισμός, προλεταριάτο, καπιταλισμός, ταξίδεψαν μέσα στην ιστορία και έφτασαν μέχρι τον αιώνα μας άθικτες. Άθικτες όχι μόνο ως λέξεις, αλλά και ως κοινωνικά φαινόμενα, ως να είναι οιωνοί εμφυτευμένοι στο DNA μας.

Κοιτώντας όλα αυτά τα μεγάλα μνημεία όπως το Κολοσσαίο, το Πάνθεον, ακόμα και τα πιο σύγχρονα κτήρια όπως το Βατικανό και η Βασιλική του Αγίου Πέτρου, το μυαλό μου πήγε στο προλεταριάτο. Οι προλετάριοι (prolet-arius = φτωχοί-γόνοι) ήταν οι φτωχοί πολίτες της Ρώμης, μισό σκαλοπάτι πάνω από τους σκλάβους. Ήταν η εργατιά που πάλευε για την επιβίωση της και γεννοβολούσε στρατιωτάκια για την δημιουργία της αυτοκρατορίας. Αυτοί έκτισαν όλα τα επιβλητικά κτήρια της αρχαίας Ρώμης και το δικό τους αίμα χύθηκε στα πεδία των μαχών για να εδραιωθεί η αυτοκρατορία. Κανείς δεν ξέρει πόσες ζωές σκλάβων και προλετάριων πλακώθηκαν κάτω από τις πέτρες και τις λόγχες για να πραγματοποιήσουν τα καπρίτσια των ευγενών της Ρώμης.

Διαβάζεις τις μπροσούρες στα μνημεία… Αυτό το έκτισε ο Αγρίππας, το άλλο ο Τίτος… Διαβάζεις ιστορία… Αυτή την μάχη την κέρδισε ο Ιούλιος Καίσαρας, αυτή ο Μάρκος Αντώνιος… Ο προλετάριος παραμένει αόρατος. Δεν είναι παρά ένας αριθμός στην στατιστική των νεκρών. Μια απώλεια της οποίας το στίγμα δεν καταγράφεται, αλλά χωρίς αυτόν καμία μάχη δεν θα μπορούσε να κερδηθεί. Είναι η ηθελημένη παράπλευρη απώλεια της ιστορίας. Δεν πολέμησε και δεν εργάστηκε για να δοξαστεί. Απλά πάλευε για το μεροκάματο και είμαι σίγουρος πως στο τέλος δεν έπιασε ούτε πλεονάζον, ούτε άκουσε ευχαριστώ και σίγουρα δεν χαράκτηκε το όνομα του στα κτήρια-μνημεία της εποχής, όπως και καμίας άλλης εποχής.

Αυτά σκεφτόμουν περιφερόμενος στην κατά τα άλλα πανέμορφη πόλη της Ρώμης. Η προσγείωση στο αεροδρόμιο ήταν ανώμαλη, όσο ανώμαλος ήταν και ο λογαριασμός της ηλεκτρικής που με περίμενε στο σπίτι. Έπαθα ηλεκτροσόκ. Εξακόσια είκοσι πέντε ευρώ και πενήντα έξι σεντς. Έψαξα να δω μήπως ένωσε κάποιος το ρολόι του ηλεκτρισμού με την φωταγώγηση του Κολοσσαίου. Πήγα στην Αρχή Ηλεκτρισμού τρεις φορές. Κοντοστάθηκα στην είσοδο, κοίταξα μέσα από την γυάλινη πόρτα και μου έμοιαζε με αιμοβόρο τέρας που ήθελε να με καταβροχθίσει. Έκανα μεταβολή κι έφυγα. Δεν τόλμησα να πληρώσω. Δεν ένοιωθα πως θα έδινα χρήματα, αλλά το ίδιο μου το αίμα. Ανατρίχιασα γιατί ήξερα πως κάποια στιγμή θα έπρεπε να επιστρέψω. Να παραδοθώ.

Τί θα γινόταν, σκέφτηκα, αν όλοι οι προλετάριοι αρνιόντουσαν να πληρώσουν το ρεύμα επ' αόριστο; Τί θα γινόταν αν ξυπνούσαν μια Δευτέρα κι αρνιόντουσαν να ξαναπάμε δουλειά μέχρι να γίνουν οι μισθοί λογικοί; Αν κλείδωναν τα αυτοκίνητα στο γκαράζ κι αρνιόντουσαν να βάλουν βενζίνη; Αν περνούσαν μαζικά τα οδοφράγματα χωρίς να δείξουν ταυτότητα; Αν οι εκπαιδευτικοί αρνιόντουσαν να πάνε στα σχολεία και οι μαθητές να φορέσουν στολή; Αν οι αστυνομικοί και οι στρατιώτες εγκατέλειπαν τα πόστα τους και από απεργοσπάστες γίνονταν απεργοί; Θα μας έλεγαν πως θα επέλθει το χάος, μα στην πραγματικότητα θα έσπαζαν οι αλυσίδες μας και θα είχε ανατραπεί το σάπιο τους σύστημα.

Η γυμνή αλήθεια είναι πως όταν στάθηκα μπροστά στην γυάλινη πόρτα της Αρχής Ηλεκτρισμού συνειδητοποίησα την αποξένωση. Την εχθρότητα του κράτους προς το άτομο. Όχι γιατί το είπε κάποιος Μαρξ ή κάποιο μανιφέστο, αλλά γιατί το ζω μέσα στο πετσί μου ως ένα άνεργος προλετάριος τον Σεπτέμβριο του 2022. Πόσο μόνος μπορεί να νιώσει ένας άνθρωπος… είπα άνθρωπος; Εννοώ, ένας αναλώσιμος προλετάριος σε μια σύγχρονη Ρώμη, που αφού πρόσφερε για δεκαετίες αίμα και ιδρώτα, κατάντησε το αναλώσιμο της ασυγκράτητης βουλιμίας μιας οικονομικής ελίτ που κυβερνά τον τόπο.

Στην αρένα της σύγχρονης  βαρβαρότητας δεν υπάρχει χώρος για προσωπικές φιλοδοξίες. Μόνο ενωμένοι, ώμο με ώμο, ασπίδα με ασπίδα μπορούμε να νικήσουμε τα αιμοβόρα θηρία που θέλουν να ξεσκίσουν τις σάρκες μας.

Ave Caesar, morituri te salutant!

Τόνι Αγκαστινιώτης

25 Σεπτεμβρίου 2022

Proleterler…

Birkaç günlüğüne de olsa Kıbrıs’tan kaçmayı çok istiyordum… Roma da büyülü bir destinasyondu… Tarih severler, Roma İmparatorluğu’nun önemini ve Batılı düşüncenin gelişiminde oynadığı rolü çok iyi bilirler... Her ne kadar tarihçi olmasam da mütevazi görüşüme göre çağdaş dünya, antik Roma’nın bir evrimidir. Toplumsal eşitsizlikler, aynı zamanda günümüzün yozlaşmış siyasi uygulamaları, Roma’dakilerden pek farklı de değil… Faşizm, proletarya, kapitalizm gibi kelimelerin tarih boyunca yolculuk yapıp yüzyılımıza kadar bozulmadan ulaşması tesadüf değildir... Sadece kelime olarak değil, aynı zamanda sosyal olgular olarak da bozulmayarak, sanki DNA’mıza işlediler…

Colosseum, Pantheon gibi büyük anıtlara ve hatta Vatikan ve Aziz Petrus Bazilikası gibi en modern binalara bakarken, proletaryayı düşündüm… Proleterler (prolet-arius = fakir çocuklar) Roma’nın yoksul vatandaşlarıydı, kölelerden yarım basamak yukarıdaydılar... Hayatta kalmak için savaşan ve imparatorluğun yaratılması için küçük askerler doğuran işçi sınıfıydı... Antik Roma’nın heybetli tüm binalarını onlar inşa etti ve imparatorluğu kurmak için savaş alanlarında onların kanları döküldü... Roma soylularının kaprislerini gerçekleştirmek için, taşların ve mızrakların altında kaç kölenin ve proleterin hayatını kaybettiğini kimse bilmiyor...

Anıtlarda yazılanları okursun… Bu Agrippa tarafından, diğeri Titus tarafından inşa edilmiştir… Tarihi okursun… Bu savaşı Julius Caesar, bunu Mark Antony kazandı… Proleter görünmezdir… Onlar ölü istatistiklerinde bile bir rakamdan başka bir şey değildirler... İşareti kaydedilmemiş bir kayıp… Ancak o olmadan, hiçbir savaş kazanılamazdı… Tarihteki bilinçli kayıptır... Yüceltilmek amacıyla savaşmadı, çalışmadı… O sadece yevmiye için savaştı ve eminim ki sonunda ne fazlalık aldı ne de kendisine teşekkür edildiğini duydu… Tıpkı diğer çağlarda olmadığı gibi, adı, çağın bina-anıtlarında ve başka hiçbir yere kesinlikle kazınmadı...

Muhteşem Roma şehrinde dolaşırken bunları düşünüyordum. Uçağın mecburi inişi gibi, evde beni bekleyen elektrik faturası da bana mecburi iniş yaptırdı… Elektrik çarpmış gibi oldum.  Altı yüz yirmi beş Euro ve elli altı Cent… Elektrik saatini Colloseum’un aydınlatmasına mı bağladılar diye düşündüm… Üç kez elektrik kurumuna gittim. Girişte durdum, cam kapıdan baktım… Beni yutmak isteyen kana susamış bir canavara benziyordu… Geri dönüp kaçtım… Ödemeye cesaret edemedim... Para değil, kanımı verecekmişim gibi hissettim... Tüylerim diken dikendi, zira bir noktada geri dönmek zorunda kalacağımı biliyordum... Teslim olmak için… 

Bütün proleterler elektriği ödemeyi sonsuza dek reddederse ne olur, diye düşündüm. Ya bir pazartesi günü uyanıp maaşlar makul hale gelene kadar işe gitmeyi reddederlerse ne olacak? Arabaları garaja kilitleyip benzin almayı reddederlerse… Öğretmenler okula gitmeyi, öğrenciler de üniforma giymeyi reddederse… Polisler ve askerler görevlerini bırakıp grev kırıcı olmaktan grevciye dönüşürlerse… Bize kaos çıkacağını söyleyeceklerdi ama gerçekte zincirlerimiz kırılacak, çürümüş sistemleri alaşağı olacaktı.

Çıplak gerçek şu ki Elektrik Kurumu’nun cam kapısının önünde durduğumda, yabancılaşmayı fark ettim. Devletin bireye düşmanlığını… Marx ya da bir manifesto öyle söylediği için değil, 2022 yılının Eylül’ünde işsiz bir proleter olarak bunu içimde yaşadığım için… Bir insan kendini ne kadar yalnız hissedebilir? İnsan mı dedim ben? Modern Roma’da, onlarca yıl kan ve ter akıttıktan sonra, ülkeyi yöneten ekonomik elitin dizginlenemez iştahına harcanabilir hale gelen bir proleteri kast ediyorum….

Modern barbarlık arenasında kişisel hırslara yer yoktur… Etimizi parçalamak isteyen kana susamış canavarları ancak omuz omuza, kalkan kalkana, birlik içinde yenebiliriz.

Ave Caesar, morituri te salutant!

Toni Agastiniotis

25 Eylül 2022