Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε

Όταν ήμουν μαθητής μισούσα τα μαθηματικά. Ειδικά στο γυμνάσιο όταν άρχισαν οι εξισώσεις στυλ, (y + 2)2  + (y - 1)2 = 5(2y + 3), το μυαλό μου μπερδεύτηκε. Χάθηκα ανάμεσα στα γράμματα τους αριθμούς και τις παρενθέσεις κι έγινε η αίθουσα διδασκαλίας κόλαση. Δεν έβλεπα την ώρα να κτυπήσει το κουδούνι να βγω στην αυλή να πάρω οξυγόνο. Αργότερα, όταν άρχισαν οι κοινωνικοπολιτικές μου ανησυχίες κι άρχισα να ζω τις ανισότητες μέσα στην κοινωνία συνειδητοποίησα πως μεγάλες αλήθειες κρύβονταν μέσα σε αριθμητικές εξισώσεις.

Διάβαζα πρόσφατα τις εξισώσεις έγκυρων οικονομικών οργανισμών και αναλυτών, όπως η Forbes, το CNN Business, η Oxfam κτλ. και έβγαλα για πρώτη φορά  λογαριασμό στους πολύπλοκους μαθηματικούς τύπους. Ήταν τόσο απλές που ακόμη κι εγώ ο άσχετος μπορούσα τις κατανοήσω χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Να λοιπόν τι κατάλαβα. Κατά την περίοδο της πανδημίας του covid όπου εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους, οι δισεκατομμυριούχοι αύξησαν τις περιουσίες τους κατά 5 τρισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με την Oxfam, ο συνολικός πλούτος των δισεκατομμυριούχων εκτινάχθηκε από 8,6 τρισεκατομμύρια δολάρια τον Μάρτιο του 2020, σε 13,8 τρισεκατομμύρια δολάρια τον Νοέμβριο του 2021, μια αύξηση μεγαλύτερη από ό,τι τα προηγούμενα 14 χρόνια μαζί.

Ενώ μας είχαν τρομοκρατήσει και μας κλείδωσαν στα σπίτια μας - δεν εξετάζω το επιστημονικό κομμάτι -, και κάναμε χειραψίες με τις αγκώνες μας, κι όλη γειτονιά θυμήθηκε πως ο σκύλος πρέπει να βγαίνει για την ανάγκη του… οι «υπεράνθρωποι» κατάφεραν να εκμεταλλευτούν αυτή την κρίση για δικό τους όφελος. Σύμφωνα με την Gabriela Bucher, εκτελεστική διευθύντρια της Oxfam, «οι κεντρικές τράπεζες διοχέτευσαν τρισεκατομμύρια δολάρια στις χρηματοπιστωτικές αγορές για να σώσουν την οικονομία, ωστόσο πολλά από αυτά είχαν καταλήξει να καλύπτουν τις τσέπες δισεκατομμυριούχων που οδηγούν σε άνθηση του χρηματιστηρίου».

Η εξίσωση τελικά είναι απλή. Οι αξία των 2,668 δισεκατομμυριούχων φτάνει στα 13.8 τρισεκατομμύρια δολάρια - δεν ξέρω να γράψω τα μηδενικά - και η συνολική αξία των εκατομμυριούχων, που είναι 56 εκατομμύρια σε όλο τον πλανήτη, φτάνει στα 158.261 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η εξίσωση δεν σταματά εδώ. Έχουμε 698 εκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή το 9% του παγκόσμιου πληθυσμού που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, δηλαδή ζουν με λιγότερα από 1,90 δολάρια την ημέρα. Πάνω από το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή 1.803 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κάτω από το υψηλότερο όριο της φτώχειας των 3,20 δολαρίων την ημέρα και πάνω από τα δύο πέμπτα, δηλαδή 3.293 εκατομμύρια άνθρωποι, ζουν κάτω από τα 5,50 δολάρια την ημέρα.

Άρα έχουμε, (158.261/56)= 2,826,089 (698Χ1.90)+(1.803Χ3,20)+(3,293Χ5,50)=Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε.  

Μην μου πείτε! Εγώ, το τούβλο, έκανα μεγάλη πρόοδο στα μαθηματικά. Κι όλα αυτά που προανέφερα είναι υπολογισμοί πριν το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Αυτοί που ήξεραν πως να εκμεταλλευτούν την κρίση της πανδημίας, ξέρουν και πως να εκμεταλλευτούν την κρίση της Ουκρανίας, όπως ήξεραν πως να εκμεταλλευτούν τον πόλεμο στην Συρία, στο Ιράκ, στο Βιετνάμ. Κι ενώ εμείς τσακωνόμαστε για το ποιός έχει περισσότερο δίκαιο ή άδικο, οι εξισώσεις θα καταγράφουν όλο και περισσότερη ανισότητα. Τα μονοπωλιακά μεγαθήρια καταβροχθίζουν τις μικροεπιχειρήσεις κι οι μικροεπιχειρηματίες, που πίστευαν πως μια μέρα θα ανέβουν στο ρετιρέ, περνούν τον δρόμο για την υπαλληλία. Είμαστε ακόμη στην αρχή του υπερπληθωρισμού που χτυπά την παγκόσμια αγορά κι ακόμα παραμένουμε πιστοί στην ουτοπία του καπιταλισμού… δούλεψε να φας αύριο και το αύριο δεν έρχεται ποτέ.

Πριν εκατό χρόνια ο Λένιν στο βιβλίο του «Κράτος και επανάσταση», έγραψε την γυμνή αλήθεια και είναι φρέσκια σαν φρούτο που μόλις κόπηκε από το δέντρο. Μια αλήθεια που δυστυχώς τα μεσαία στρώματα δεν μπορούν κα καταλάβουν. «Ειδικότερα, η μικροαστική τάξη είναι αυτή ακριβώς που έλκεται προς το μέρος της μεγαλοαστικής τάξης και σε σημαντικό βαθμό υποτάσσεται σ΄ αυτή, με την βοήθεια αυτού του μηχανισμού, που προσφέρει…/σχετικά βολικές ήσυχες και τιμητικές θεσούλες, που τοποθετούν τους κατόχους τους πάνω από το λαό». Ακριβώς εδώ είναι η ηλιθιότητα. Στο να νομίζουμε ότι η εργασία μας είναι εξασφαλισμένη, ότι είμαστε προστατευμένοι από εργασιακές συμβάσεις και οι αποταμιεύσεις μας στις τράπεζες είναι ασφαλισμένες. Και να το πιστεύουμε ακόμα και μετά την εμπειρία του 2013, που εν ριπή οφθαλμού ο κόσμος έχασε τις οικονομίες μιας ζωής, ενώ οι πολιτικοί υπηρέτες του συστήματος και οι μεγαλοεπιχειρηματίες ως δια μαγείας είτε μετακίνησαν τα χρήματα τους, είτε διαγράφηκαν τα δάνεια τους.  

Προσωπικά θα είμαι σε ρήξη με αυτό το σύστημα μέχρι την τελευταία μου ανάσα. Όχι γιατί πιστεύω πως μπορώ μόνος μου να το νικήσω, απλά δεν θα ήθελα ζήσω την μικρή κι ασήμαντη ζωή μου σαν ηλίθιος.    

Τόνι Αγκαστινιώτης

16 Οκτωβρίου 2022

Kapitalizmdir budur işte, aptal…

Öğrenciyken matematikten nefret ederdim… Özellikle lisede (y + 2)2 + (y -1)2 = 5(2y + 3) tarzı denklemlere başladığımızda aklım karıştı… Harfler, sayılar ve parantezler arasında kayboldum, sınıf cehenneme dönüştü… Bahçeye, oksijen almaya çıkmak için zilin çalmasını dört gözle beklerdim… Daha sonra sosyopolitik kaygılarım başladığında ve toplum içindeki eşitsizlikleri yaşamaya başladığımda, büyük gerçeklerin sayısal denklemlerde saklı olduğunu anladım…

Geçenlerde Forbes, CNN Business, Oxfam vb. gibi güvenilir finans kuruluşlarının ve analistlerin denklemlerini okurken, ilk kez karmaşık sayısal denklemlerden hesaplama yaptım.  Denklemler o kadar basitti ki, matematikle ilgisi alakası olmayan ben bile, bu denklemleri fazla çaba harcamadan anladım. Peki, ne anladım? Milyonlarca kişinin işini kaybettiği covid pandemisi döneminde milyarderler servetlerini 5 trilyon dolar artırdı. Oxfam’a göre, milyarderlerin toplam serveti, Mart 2020’de 8,6 trilyon dolardan Kasım 2021’de 13,8 trilyon dolara yükseldi ve bu, önceki 14 yılın toplamından çok daha fazla bir artıştır.

Bize korku salıp bizi eve kilitlerken -işin bilimsel kısmına bakmıyorum- dirseklerimizle el sıkışırken ve bütün mahalle, köpeğin ihtiyaçları için dışarı çıkması gerektiğini hatırlarken, “üstün insanlar” krizi kendi çıkarları için kullanmayı başardılar. Oxfam’ın yönetici direktörü Gabriela Bucher’e göre, “merkez bankaları ekonomiyi kurtarmak için finans piyasalarına trilyonlarca dolar pompaladı, ancak bunların çoğu, borsa patlamasını tetikleyen milyarderlerin ceplerini doldurdu.”

Dolayısıyla denklem basittir. 2.668 milyarderin değeri 13,8 trilyon dolara geliyor - sıfırları nasıl yazacağımı bilmiyorum - ve dünya çapında 56 milyon olan milyonerlerin toplam değeri 158.261 trilyon dolara geliyor. Denklem burada bitmiyor. 698 milyon insanımız var, dünya nüfusunun %9’u aşırı yoksulluk koşullarında yaşıyor, yani günde 1,90 doların altında yaşıyor. Dünya nüfusunun beşte birinden fazlası yani 1.803 milyon insan, günde 3,20 dolarla en yüksek yoksulluk sınırının altında yaşıyor ve beşte ikiden fazlası yani 3.293 milyon insan günde 5,50 doların altında yaşıyor.

Dolayısıyla (158.261/56)= 2.826.089 (698X1.90)+(1.803X3.20)+(3.293X5.50)= Kapitalizm budur işte, aptal…

Odun olan ben, matematikte büyük bir ilerleme kaydettim. Yukarıda bahsettiklerim, Ukrayna’da savaş başlamadan önceki hesaplamalardır. Pandemi krizinden nasıl yararlanacağını bilenler, Suriye, Irak ve Vietnam’daki savaştan nasıl yararlanacaklarını bildikleri gibi, Ukrayna krizinden nasıl yararlanacaklarını da biliyorlar. Biz kimin daha haklı ya da haksız olduğu konusunda kavga ederken, denklemler gün geçtikçe daha fazla eşitsizliği kaydedecek. Tekelci devler, küçük işletmeleri yiyip bitiriyor ve bir gün çatı katına tırmanacaklarını düşünen küçük işadamları, memuriyet yolundan geçiyorlar. Dünya piyasasını vuran hiperenflasyonun hala başındayız ve kapitalizm ütopyasına sadığız... Yarın yemek yemek için çalış… Yarınlar asla gelmez…

Yüz yıl önce Lenin, “Devlet ve Devrim” adlı kitabında, çıplak gerçeği yazdı ve bu gerçek ağaçtan yeni kesilmiş bir meyve kadar hala tazedir. Ne yazık ki orta sınıfın anlayamadığı bir gerçek… “Özellikle küçük burjuva, tam da bu mekanizmanın yardımıyla büyük burjuvaya doğru çekilen ve önemli ölçüde ona boyun eğendir…/nispeten sessiz ve onurlu memurlar, sahiplerini halkın üzerinde tutuyorlar” Aptallık tam olarak burada…  Buna rağmen, işimizin güvencede olduğunu, iş sözleşmeleriyle korunduğumuzu ve banka birikimlerimizin sigortalı olduğunu düşünüyoruz… Siyasiler ve büyük iş adamları sihir yoluyla paralarını başka yere aktarırken, kredilerini de sildirirken, göz açıp kapayıncaya kadar hayatlarının birikimlerini kaybettikleri 2013 yılında yaşadıkları tecrübeden sonra bile…

Şahsen ben son nefesime kadar bu sisteme karşı olacağım. Tek başıma onu yenebileceğime inandığımdan değil, yalnızca kısa ve önemsiz hayatımı bir aptal gibi yaşamak istemediğimden…

Toni Agastiniotis

16 Ekim 2022