Τα σχολεία γεμίζουν μόνο από παιδιά

Είχαμε τα δυο πογκρόμ, ένα στην Χλώρακα στην Πάφο κι ένα στην Λεμεσό. Οι ακροδεξιοί κατέστρεψαν διαμερίσματα, αυτοκίνητα και καταστήματα μεταναστών. Ξυλοκόπησαν ακόμη και τουρίστες αραβικής καταγωγής και ανήλικα παιδιά.  Ευτυχώς στις εκδηλώσεις υπήρχαν και αστυνομικοί που παρακολουθούσαν. Τί σόι θέαμα θα ήταν χωρίς θεατές…

Βλέποντας όλα αυτά θυμήθηκα όταν μετά τον πόλεμο του 1974 είχαμε επιστρέψει στην Αγγλία για ένα διάστημα. Ήμουν εννέα χρονών. Μετακομίσαμε σε ένα μικρό χωριό στην νότια Αγγλία, το Σίλβερτον (Silverton). Ήταν ένα πανέμορφο αγροτικό χωριό, βουτηγμένο σε καταπράσινα λιβάδια με μεγάλες φάρμες. Ένα καθαρόαιμο αγγλικό χωριό κι εγώ ήμουν ο μετανάστης… ο αράπης.

Θυμάμαι ολοκάθαρα, λες και ήταν χθες, την χαρά που ένοιωσα την πρώτη μέρα όταν θα πήγαινα στο δημοτικό σχολείο του χωριού. Επιτέλους θα αποκτούσα φίλους. Το άλλο που θυμάμαι από το σχολείο, είναι το ξύλο που έτρωγα κάθε διάλλειμα από τα άλλα αγόρια, αλλά ποτέ δεν είχα καταλάβει το γιατί. Κι όταν κάποιος δάσκαλος μας έβρισκε να τσακωνόμαστε, γιατί αντιστεκόμουν, σιγά μην καθόμουν να τις τρώω, πάντα εγώ έμπαινα τιμωρία. Με το που κτυπούσε το κουδούνι, έτρεχα στο σπίτι σαν πρωταθλητής δρόμου, μην με δει εκείνος ο τρομακτικός γίγαντας με τα μεγάλα δόντια και με παρενοχλήσει. Ακόμη θυμάμαι πως ενδιάμεσα της πρόβας μια σχολικής γιορτής, με έβγαλαν από την παράσταση χωρίς καμιά εξήγηση. Ήμουν αντράκι. Δεν έλεγα στο σπίτι τι συνέβαινε στο σχολείο. Ποτέ δεν τόλμησα να βγω από το σπίτι χωρίς την συνοδεία των γονιών μου στο Σίλβερτον, ούτε για να ικανοποιήσω την παιδική εξερευνητική περιέργεια.    

Στην Σκωτία αργότερα ήταν αλλιώς. Μια τάξη πανέμορφα έγχρωμη, σαν ουράνιο τόξο. Σκοτσέζοι, Ασιάτες, Αφρικανοί, Κινέζοι, Έλληνες… το σχολείο των εθνών. Δεν θυμάμαι ούτε ένα καυγά, ούτε μια στιγμή απομόνωσης. Τα παιδιά των μεταναστών, όταν γινόταν μάθημα γραμματικής μεταφέρονταν σε άλλη αίθουσα και έκαναν μαθήματα γλώσσας ώστε να φτάσουν στο επίπεδο των άλλων. Αν και σχετικά κακόφημη γειτονιά, τα απογεύματα είμασταν έξω στους δρόμους και στα παγκάκια με τους φίλους μας.  Πέρα από την εκμάθηση της γλώσσας δεν υπήρχε καμιά άλλη προσπάθεια αφομοίωσης. Δεν υπήρχε μάθημα θρησκευτικών. Πηγαίναμε στην Ορθόδοξη εκκλησία της Γλασκόβης, μια καλή ευκαιρία να συναντηθούμε με συγγενείς και φίλους.

Έχοντας βιώσει τον ρατσισμό του Σίλβερτον και την αποδοχή της Γλασκόβης, μπορώ να μπω στο πετσί του μικρού μετανάστη που αναζητά ταυτότητα, σε ένα αφιλόξενο κόσμο που  κατασπαράζει ψυχές. «Γέμισαν μαύρους τα σχολεία μας», μου έλεγε ένας μορφωμένος, αλλά ακαλλιέργητος άνθρωπος. Κάνεις μεγάλο λάθος του λέω, «Τα σχολεία γεμίζουν μόνο από παιδιά». Παιδιά που θέλουν να μάθουν, να εξερευνήσουν, να παίξουν, να γίνουν αστροναύτες. Παιδιά που ονειρεύονται, που παθιάζονται, που ζητούν αγάπη και αποδοχή.       

Το πογκρόμ που είδαμε, είναι το πογκρόμ των φοβισμένων. Η ρητορική είναι, «Ήρθαν να κλέψουν την οικονομία μας, την κουλτούρα μας, να μας εξισλαμίσουν. Είναι εγκληματίες, έμποροι ναρκωτικών, βιαστές, αμόρφωτοι, απροσάρμοστοι, βρώμικοι». Το πρώτο πράγμα που κλέβει ο φόβος από την καρδιά, είναι τον άνθρωπο μέσα μας. Κι όταν ο φόβος κερδίσει, τότε ο άνθρωπος τρέμει να δράσει μόνος του. Γίνεται μια άγρια αγέλη που κατασπαράζει… προσπαθεί να σωθεί από τον φόβο του, τίποτα άλλο…

Τόνι Αγκαστινιώτης

10 Σεπτεμβρίου 2023

Okullar sadece çocuklarla doludur

Biri Baf’ta Kloraka’da, diğeri de Limasol’da olmak üzere iki pogrom* (*Rusçadır, her türlü şiddet olayına verilen ad) yaşadık... Aşırı sağcılar, göçmenlerin evlerini, arabalarını ve dükkânlarını yakıp yıktılar… Arap kökenli turistleri ve küçük yaştaki çocukları bile dövdüler...  Neyse ki olayları izleyen polisler vardı... Seyirciler olmasaydı nasıl bir gösteri olurdu acaba?

Tüm bunları gördüğümde, 1974 savaşından sonra bir süreliğine İngiltere’ye döndüğümüz zamanı hatırladım... Dokuz yaşındaydım... İngiltere’nin güneyinde Silverton adında küçük bir köye taşındık… Büyük çiftliklerin bulunduğu yeşil tarlalarla çevrili güzel bir kırsal köydü... Tamamen yerli bir İngiliz köyüydü ve ben göçmendim... Zenciydim...

Köyün ilkokuluna gittiğim ilk gün yaşadığım sevinci dün gibi hatırlıyorum... Sonunda arkadaşlarım olacaktı... Okuldan hatırladığım bir diğer şey ise her teneffüste diğer çocuklardan yediğim dayaktı ama nedenini hiç anlamamıştım… Bir öğretmen bizi kavga ederken yakaladığında, sanki dayak yiyecekmişim gibi direndiğim için, her seferinde cezayı alan ben olurdum... Zil çalar çalmaz, o koca dişli korkunç canavar beni görüp taciz etmesin diye bir sokak şampiyonu gibi eve koşardım… Bir okul festivalinin provaları yapılırken, hiçbir açıklama yapılmadan gösteriden çıkarıldığımı hala hatırlıyorum… Küçük bir çocuktum... Okulda neler olup bittiğini evdekilere anlatmazdım... Ailemin refakati olmadan evden çıkıp Silverton’a gitmeye asla cesaret edemezdim, çocukluğumdaki keşif merakımı tatmin etmek için bile olsa…

Oysa İskoçya’da durum farklıydı... Gökkuşağı gibi rengârenk bir sınıf... İskoçlar, Asyalılar, Afrikalılar, Çinliler, Helenler... Ulusların okulu… Tek bir kavga, tek bir yalnızlık anı bile hatırlamıyorum... Göçmen çocuklar, dilbilgisi dersi olduğunda başka bir odaya alınır ve diğerlerine yetişmeleri için dil dersleri yaparlardı... Her ne kadar ünü kötü bir mahalle olsa da, öğleden sonraları arkadaşlarımızla sokaklarda ve banklardaydık… Dil öğrenmenin dışında asimilasyona yönelik başka bir girişimde bulunulmadı... Dini eğitim de yoktu... Glasgow’daki Ortodoks kilisesine gidiyorduk… Bu, akrabalarımız ve arkadaşlarımızla buluşmak için iyi bir fırsattı…

Silverton’ın ırkçılığını ve Glasgow’un kabulleniciliğini tecrübe etmiş biri olarak, misafirperver olmayan, ruhu yok eden bir dünyada kimlik arayışındaki küçük bir göçmenin ruh halini anlayabiliyorum… Eğitimli ama görgüsüz bir adam bana “Okullarımızı siyahlarla doldurdular” derdi. “Çok yanılıyorsunuz” dedim, “Okullar sadece çocuklarla doludur…” Öğrenmek, keşfetmek, oynamak, astronot olmak isteyen çocuklar… Hayal kuran, tutkulu, sevgi isteyen ve kabul görmek isteyen çocuklar…

Gördüğümüz pogrom, korkmuşların pogromudur... Söylem şu: “Ekonomimizi, kültürümüzü çalmaya, bizi İslamlaştırmaya geldiler... Onlar suçlu, uyuşturucu taciri, tecavüzcü, eğitimsiz, uyumsuz, pis...” Korkunun kalpten çaldığı ilk şey, içimizdeki kişidir… Korku kazandığında, insan kendi başına hareket etmekten korkar ve vahşi, yırtıcı bir sürüye dönüşür... Kendini korkusundan kurtarmaya çalışır, başka bir şey değil…

Tony Angastiniotis

10 Eylül 2023