Το μοιρολόι

Πάρθηκεν απ' τους μάγους το σώμα του Μαγιού

Το 'χουνε θάψει σ' ένα μνήμα του πέλαγου

σ' ένα βαθύ πηγάδι το 'χουνε κλειστό

μύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος

Οδυσσέας Ελύτης

Την περασμένη βδομάδα ο φίλος Αντρέας Πετρίδης, έλαβε εκείνο το μοιραίο τηλεφώνημα που όλοι οι συγγενείς των αγνοουμένων περιμένουν, αλλά και που ταυτόχρονα δεν θα ήθελαν να το λάβουν ποτέ. Βρέθηκε ο Σαββάκης, ο αδελφός του Αντρέα σ΄ ένα πηγάδι κι ο πόνος αναδύθηκε σε ένα μοιρολόι που ραγίζει την καρδιά. Αυτό το ορμητικό αιμάτινο ποτάμι του 1974, δεν θα σταματήσει ποτέ να ρέει μέσα στα υποστρώματα της γης μας σαν κατάρα, μέχρι το συγνώμη να περάσει από την καρδιά στα χείλη.

Όταν έκανα το ντοκιμαντέρ μου, στο μυαλό μου είχα την σκέψη πως, είναι αδύνατον να πάμε ένα βήμα πιο κάτω χωρίς να ακούσουμε το μοιρολόι του «άλλου». Έβλεπα μια τεράστια πολιτική συγκάλυψη των εγκλημάτων κι από τις δύο πλευρές, που στην πραγματικότητα ήταν η αγωνία να συγκαλυφθούν οι εγκληματίες. Ενώ ο κάθε Αντρέας σέρνεται στα κοιμητήρια να μοιρολογήσει πάνω από ένα κουτί τα οστά του αδελφού του, κανείς δεν απαιτεί να μοιρολογήσει ο εγκληματίας μπροστά στην δικαιοσύνη. Δεν μπορείς να πας πουθενά μέσα στο βαθύ σκοτάδι…

Γράφει λοιπόν ο Αντρέας στο μοιρολόι προς τον αδελφό του Σαββάκη…

Σήμερα μας ανακοίνωσαν πως σε βρήκαν μετά από 45 χρόνια Σαββάκη μου. Σε ένα λάκκο στο Μπογάζι να λειώνεις, να διαλύεσαι μονάχος τζ' άκλαυτος. Τρείς μήνες μετά τον θάνατο της μάνας σου Σαββάκη μου, ήβραν σε. Είχες πλάνο ρε μπαγάσα το ξέρω. Να μεν πιει τζιαι τούτον το ποτήρι με δηλητήριο η Ελλού πριν φύγει. Ένα μάτσο κόκκαλα σ' ένα σακκούλι ο λεβέντης της.

Είπαν μου να σου γράψω "λόγο" για την κηδεία σου ρε Σαββή. Εν μου φκαίνουν λόγια πομπώδη, φιλολογικές φανφάρες τζαι πατριωτικά κλισέ, παρά μόνο απορίες....

Ήταν ακαριαίος ο θάνατος ή όχι;

Πόνεσες;

Έκλαψες;

Επικαλέστηκες την μάνα σου;

Τον παπά σου;

Χριστοπαναγίες μήπως;

Η σακκούλα που σε έχωσαν ήταν ζεστή ή μήπως κρύωνες μέχρι να ξεψυχήσεις;

Τί όνειρα είχες στα δεκαεννιά σου;

Πώς νοιώθεις που οι υπαίτιοι να σβήσεις σχεδόν αμούστακος, τώρα μας κυβερνούν; Δεν πικκάρεσαι που κανένα απ' τα παιδιά τους δεν σου' ‘κανε παρέα εκεί στο τέλος; Δεν μετανιώνεις που δεν λιποτάκτησες, τζ' αντ' αυτού θυσιάστηκες για να κτίζουν καριέρες οι προδότες τζιαι τα παιθκιά τους;

Είπαν μου να σου γράψω "λογο" για την κηδεία σου, μα δεν μπορώ! Πενηντάρισα τζιαι θα σε θάψω στα δεκαεννιά σου αντί στα εξηντατέσσερα σε μια κάσια παπουτσιών.

Άραγες θα' σουν παντρεμένος; Θα ‘χες παιδιά; Θα 'χες χρέη; Θα 'σουν επιρρεπής στο αλκόολ; Θα'χες τσιγαρόβηχα; Θα ήσουν θρήσκος; 'Αθεος ΄μήπως; Θα 'σουν ευτυχισμένος ή θα έπληττες τζιαι θα νεκατσιούσες όπως εμείς; Ποιός ξέρει Σαββάκη μου.

Ένα μόνο αντιλήφθηκα σήμερα. Ο πόνος τζιαι το πένθος είν 'το ίδιο, είτε το πτώμα είναι φρέσκο είτε 45 χρονών.

Ας όψονται οι αίτιοι, τζαι είθε να βιώσουν τον ίδιο πόνο με τα παιθκιά τους τζιαι τα αγγόνια τους.

Δεν ξεχνώ, δεν συγχωρώ!!!!!

Σαββάκης Σάββα, του Κυριάκου τζιαι της Ελλούς Σάββα Ττιρρίττη.

Τόνι Αγκαστινιώτης

26 Νοεμβρίου 2023

Ağıt

Büyücüler aldı Mayıs’ın cesedini

Denizdeki bir mezara koyup onu gömdüler

Derin bir kuyuya koyup onu kapattılar

Mis kokular yayıldı karanlıklarla Ölüler Diyarı’na

Odisseas Elitis

Geçtiğimiz hafta arkadaşım Andreas Petridis, tüm kayıp yakınlarının beklediği ama aynı zamanda asla almak istemedikleri o korkunç telefonu aldı... Andreas’ın kardeşi Savvas bir kuyuda bulundu ve acı, yürek parçalayan bir ağıtla kendini dışa vurdu… Özür kalplerden dudaklara geçene kadar, 1974’ün bu öfkeli kanlı nehri, bir lanet gibi topraklarımızın alt katmanlarından akmaya devam edecek…

Belgeselimi çekerken aklımda, “diğerinin” ağıtını dinlemeden bir adım öteye gitmenin mümkün olmadığı düşüncesi vardı. Her iki tarafta da suçların örtbas edildiğini gördüm, ki bu aslında suçluları örtbas etme kaygısıydı. Tüm Andreas’lar, kardeşlerinin kemiklerinden oluşan bir kutunun başında yas tutmak için mezarlıklara sürüklenirken, kimse suçlunun adalet önünde ağıt yakmasını talep etmiyor… Derin karanlıkta hiçbir yere gidemezsiniz...

Andreas ağıtında kardeşi Savvas’a şöyle yazar…

Bugün bize, seni 45 yıl sonra bulduklarını açıkladılar, Savvas’ım... Boğaz’da bir çukurda, eriyip gitmişsin… Tek başına ve yas tutmadan... Annenin ölümünden üç ay sonra seni buldular... Bir planın vardı be hergele, seni biliyorum. Ellou gitmeden önce bu zehir kadehini içti… Bir torba içinde bir avuç kemik, oğlu...

Cenazen için bir “nutuk” yazmamı söylediler, Savvi... Cafcaflı sözcükler... Edebi kelimeler ve vatansever klişeler değil... Sadece sorular…

Ölüm anlık mıydı, değil miydi?

Canın yandı mı?

Ağladın mı?

Anneni çağırdın mı?

Peki ya rahibini?

Ya da İsa Mesih’i?

Seni içine sıkıştırdıkları çanta sıcak mıydı, yoksa donarak mı öldün?

On dokuz yaşındayken hangi rüyaları görüyordun?

Neredeyse bıyığı terlememiş suçluların şimdi bizi yönetiyor olmaları nasıl bir duygu? Onların çocuklarından hiçbiri size katılmadığı için acı duyuyor musun? Hainler ve onların çocukları kariyer yapabilsin diye askerden kaçmak yerine, kendini feda ettiğin için pişmanlık duymuyor musun?

Cenazen için bir “nutuk” yazmamı söylediler ama yazamam! Ben elli yaşındayım ve seni, altmış dört yerine, on dokuz yaşında bir ayakkabı kutusuna gömeceğim.

Evlenecektin, değil mi? Çocukların olacak mıydı? Borçların olur muydu? Alkole eğilimli olur muydun? Sigara öksürüğün olur muydu? Dindar olur muydun? Belki de ateist olurdun… Mutlu mu olurdun, yoksa bizim gibi yara alıp, tiksinir miydin? Kim bilir, Savvas’ım…

Bugün sadece bir şeyi fark ettim. Beden taze de olsa, 45 yaşında da olsa, acı ve keder aynıdır…

Sebep olanlar evlatlarında ve torunlarında aynı acıyı yaşasınlar…

Unutmuyorum, affetmiyorum!!!!!

Savvakis Sava, Kiriakos ve Ellou Savas Tirritti’nin oğlu.

Tony Angastiniotis

26 Kasım 2023