Ομιλία Σπύρου – Μασούντ Γαντούρ*

Αγαπητοί φίλοι είμαι εδώ απόψε εκπροσωπώντας τον πιστό σας φίλο τον παλαιστίνιο Σπύρο, τον Μασούντ  Γαντούρ, τον σύζυγο μου.

Δεν σας κρύβω ότι είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη διότι θεωρώ χρέος μου σ τη σημερινή εκδήλωση για τον αγαπημένο μας Ζήνωνα, να σας εκφράσω ένα τεράστιο ευχαριστώ διότι τον Ιούνιο του 1967 με φυγάδευσαν από την Ελλάδα των συνταγματαρχών Κύπριοι Ιερείς και αεροσυνοδοί των Κυπριακών Αερογραμμών.

Αλλά σας οφείλω κι ένα ακόμη ευχαριστώ διότι εδώ στην Λευκωσία και μάλιστα στο γραφείο του Βάσου Λυσσαρίδη γνώρισα τον μετέπειτα σύζυγο μου, τον Σπύρο.

Και τώρα καλούμαι να σας διαβάσω το μήνυμα του Σπύρου, ο οποίος ήθελε διακαώς να βρίσκεται εδώ απόψε. Ωστόσο άλλα οι γιατροί κελεύουσι…

«Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,

Πολύ θα ήθελα να είμαι σήμερα μαζί σας, αλλά για λόγους υγείας δεν επιτρέπεται να ταξιδέψω. Ωστόσο, ενώ είμαι μακριά σας, αναπολώ στιγμές, γεγονότα, κυρίως όμως ανθρώπους ξεχωριστούς. Άλλοι είναι ανάμεσα μας κι άλλοι έφυγαν πολύ νωρίς, όπως ο αγαπημένος αγωνιστής Ζήνωνας Ποφαίδης. Άνθρωποι που με βοήθησαν, συχνά και με κίνδυνο της ζωής τους, στην αποστολή μου στην Κύπρο.

Οι άνθρωποι αυτοί, σε ιδιαίτερα δύσκολες εποχές με έδεσαν στο άρμα της Κύπρου. Κι αν σήμερα είμαι μακριά, παραμένω δεμένος με τη Κύπρο. Την κουβαλάω μέσα μου. Έφυγα από την Κύπρο, αλλά η Κύπρος δεν έφυγε από μένα. Και με την αποψινή ευκαιρία κρατώ στη μνήμη μου, με ιδιαίτερη αγάπη και εκτίμηση, φίλους  αγωνιστές όπως Μάριος Τεμπριώτης, Νίκη Μαραγκού, Γιαννάκης Γρούτας, Μόνικα Βασιλείου, Μιχάλης Χατζηκλεάνθους….

Η σημερινή εκδήλωση απότιση τιμής στο Ζήνωνα με μεταφέρει σ΄ένα παρελθόν γεμάτο ζωντανή ιστορία, που άρχισε με δυσκολίες, με προκλήσεις. Αλλά όλοι εσείς με βοηθήσατε, μου συμπαρασταθήκατε αμέτρητες φορές. ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ.

Όταν ήλθα για πρώτη φορά στην Κύπρο, το 1969,με πήγε ένα ταξί σ΄ένα ξενοδοχείο στο τέλος της Λήδρας, στο Ακροπόλ, αν θυμάμαι καλά. Ήμουν ταλαιπωρημένος, κουρασμένος… πολύ μακριά από τις πόλεις που ζούσα. Κάιρο, Βηρυτό..Ήθελα να ξεκουραστώ.

 Έριξα όμως μια ματιά από το παράθυρο και είδα γύρω μου, εγκατάλειψη, καταστροφές και συγχρόνως πολλές και διαφορετικές σημαίες… ελληνικές, κυπριακές τουρκικές και του ΟΗΕ.

Τότε κατάλαβα ότι έπρεπε να βγώ έξω, να ξεχάσω την ανάπαυλα και να προσπαθήσω να καταλάβω τι συμβαίνει σε αυτόν τον τόπο και τι με περιμένει..

Όταν άρχισα να σας γνωρίζω, να μου εξηγείτε γεγονότα, καταστάσεις και ανθρώπους, αλλά και να με φέρνεται σε επαφή με την ευρύτερη κοινωνία, άρχισα να κατανοώ το πού βρίσκομαι αλλά και να κουτσομαθαίνω την κυπριακή γλώσσα.

Ναι ρε κουμπάροι. Γιατί μη λησμονείτε ότι πολλά χρόνια μετά δύο φίλοι καρδιακοί, ο Γιαννάκης Γρούτας και ο Τάκης Γεωργιάδης έγιναν στην Αθήνα οι κουμπάροι που με πάντρεψαν με την Εύη. 

Στο σημείο αυτό θέλω να αναφέρω ορισμένα ονόματα και συγνώμη αν ξεχνώ κάποιους, οι οποίοι όχι μόνο με αγκάλιασαν αλλά φρόντισαν και την προσωπική μου ασφάλεια. Διότι, ασφαλώς γνωρίζετε πόσο παλαιστινιακό αίμα χύθηκε στην Κύπρο από φονικά όπλα.

Τάκης και Μαρία Γεωργιάδη –μια σχέση χωρίς τέλος, Τάκης Χατζηδημητρίου, Ελλη Μόζορα, Μιχάλης Ατταλίδης, Πατρίκιος Παύλου, Σόφη Παπαδοπούλου, Αντρέας Κανάουρος, Μήτσος Τεμπριώτης, Ζηνωνας Σερεπεκλής, Πανίκος Χρυσάνθης, Λεωνίδας Παναγιώτου, Αντρέας Χατζηθωμάς και Θέμος, Ρίτα, Μαρίκα, μια οικογένεια που με αγκάλιασε και έγινε και δική μου οικογένεια.

Πρέπει να σας πω ότι δεν πρόκειται να μακρηγορήσω. Εξάλλου ήδη γράφω άρθρα για το Κυπριακό με απώτερο στόχο  την έκδοση βιβλίου με τίτλο  «Κύπρος, ένας κήπος αναμνήσεων».

Οφείλω πάντως να τονίσω ότι είχα πάντα κατά νου και με απασχολούσε το θέμα της ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων.

Αναζητούσα έναν κρίκο. Και με τη βοήθεια του Τάκη Γεωργιάδη και άλλων, γνώρισα τον δόκτορα Ιχσάν Αλή. Τον οποίο συναντούσα συχνά στην Πάφο μέχρι το τέλος της ζωής του.

Πολύωρες φιλικές συζητήσεις που εμπλούτισαν τις γνώσεις μου για το κυπριακό.

Πέρασαν χρόνια, ήρθε το 2019. Ο Ιχσαν Αλή απών, αλλά εγώ πού παρακολουθώ και γράφω στα αραβικά, ιδίως στο site Natour Center  για τις εξελίξεις στην Ευρώπη και την περιοχή μας, δέχθηκα με ιδιαίτερη συγκίνηση τη χαρμόσυνη είδηση ότι ένας τουρκοκύπριος εξελέγη με ελληνοκυπριακό κόμμα Ευρωβουλευτής ο ακαδημαικός Νιαζί Κιζιλγιουρέκ

Και τότε έγραψα ένα άρθρο με τίτλο «Κέρδισε η ειρηνική συνύπαρξη στην Κύπρο». Κάτι που περίμενα χρόνια έγινε πραγματικότητα.

Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός… συνήθιζαν να λένε οι αρχαίοι έλληνες.

Μου είναι αδύνατο να κλείσω το μήνυμα μου χωρίς ειδική αναφορά στους τρείς πρώτους Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τους οποίους συνδέθηκα και με τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους και την εκτίμηση τους. Πρόκειται για το επιστέγασμα της κοινής πορείας των κυπρο-παλαιστινιακών σχέσεων που οικοδομήσαμε μαζί.

Ήταν η χρυσή εποχή των σχέσεων Κύπρου- Παλαιστίνης.

Σήμερα κανείς δεν γνωρίζει το μέλλον των δύο αυτών ξεχωριστών ζητημάτων.

Με τον Εθνάρχη Μακάριο συνδέθηκα μετά το 1974. Η σχέση αυτή κράτησε έως την αποφράδα μέρα που έφυγε από τη ζωή το 1977 και βρισκόμουν δίπλα του, στην Αρχιεπισκοπή.

Στην Ελλάδα και την Κύπρο όλοι με γνωρίζουν ως ο Σπύρος ο Παλαιστίνιος. Λίγοι όμως ξέρουν ότι ο Αρχιεπίσκοπος μου έδωσε αυτό το όνομα.

Με τον Σπύρο Κυπριανού, γνωρίστηκα όταν ήταν Πρόεδρος της Βουλής. Αναπτύχθηκαν σχέσεις εποικοδομητικές για τις δύο πλευρές, σε διάφορους τομείς. Ειλικρίνεια, αλληλοεκτίμηση και άσκηση ήπιας πολιτικής συνεργασίας.

Με τον Γιώργο Βασιλείου, τον τρίτο εκλεγμένο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, γνωρίστηκα μέσω της αδελφής του, της Μόνικας. Ο Γιώργος, επιχειρηματίας τότε, ήθελε να με γνωρίσει. Και από τότε, το 1973, διατηρούμε εγκάρδιες φιλικές σχέσεις. Στάθηκε στο πλευρό μου σε δύσκολες προσωπικές στιγμές. Και τον ευχαριστώ πολύ. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ, όπως και η οικογένεια μου.

Αλλά δεν θα ξεχάσω και τον Ζήνωνα Ποφαίδη, όπως και πολλούς άλλους, για τις πρωτοβουλίες που πήραν εκείνες τις ημέρες του 1991.

Αυτή η σύντομη ιστορική αναδρομή δεν είναι δυνατόν να κλείσει χωρίς ιδιαίτερη αναφορά στον γιατρό. Ήταν το 1969,όταν άραβας διπλωμάτης μου ανέφερε οτι ο Βάσος Λυσσαρίδης ηγείτο αραβο-κυπριακής ένωσης φιλίας. Έσπευσα να τον συναντήσω.

Σε λίγους μήνες θα κλείσει και τα εκατό χρόνια. Ιστορικός ηγέτης της ΕΔΕΚ, εξέχουσα προσωπικότητα της πολιτικής ζωής της Κύπρου, ποιητής, ζωγράφος…

Συγχρόνως όμως αγωνιστής για την ελευθερία, την ανεξαρτησία των αγωνιζόμενων λαών. Υπέρ ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Προσωπικά του χρωστώ ευγνωμοσύνη. Γιατί με φρόντισε  και με βοήθησε να πετύχω στην αποστολή μου.

Ο Βάσος με γνώρισε με τον καθένα από σας, όταν το 1973 επέστρεψα από την Ελλάδα για να μείνω στην Κύπρο. Συμμετείχα στην παλαιστινιακή αντιπροσωπεία  που έλαβε μέρος στο τρίτο συνέδριο της ΕΔΕΚ.

Τελευταία φορά τον συνάντησα πριν από ενάμισυ χρόνο στο σπίτι του στη Λευκωσία. Ήταν και η Βαρβάρα.

Δεν ξεχνώ κανένα σας και καμία. Σας θυμάμαι όλους και εύχομαι να συναντηθούμε σύντομα.»

*Ομιλία Σπύρου – Μασούντ Γαντούρ στο συμπόσιο Ζήνωνα ΠοφαΪδη στις 25 Φεβρουαρίου 2020. Το μήνυμα διάβασε η Εύη Δεμίρη