Ο Νόμος του Κράτους και ο Νόμος του Θεού

Αν επιμένω για το θέμα του Μητροπολίτη Μόρφου είναι γιατί θεωρώ το θέμα πολύ σοβαρό για να αντιμετωπίζεται με την ευκολία και την ελαφρότητα που το αντιμετωπίζουν οι επικριτές-του.  Αν ρίξει κανείς μια ματιά στις εφημερίδες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα βρει εκατοντάδες άρθρα, σχόλια και τοποθετήσεις από αγανακτισμένους δημοσιογράφους, σχολιαστές ή απλούς ανθρώπους που αντιδρούν βίαια στη συμπεριφορά του Μητροπολίτη Μόρφου χωρίς να μπαίνουν στον κόπο να διαβάσουν προσεκτικά και να καταλάβουν τη λογική-του.  Θεωρούν αυτονόητο ότι η δική-τους προσέγγιση δεν επιδέχεται αμφισβήτησης και είτε βρίζουν σκαιότατα τον Μητροπολίτη ή καλούν την αστυνομία και το κράτος να τον διώξει σύμφωνα με τα διατάγματα της κυβέρνησης.

Φυσικά, παρά τις επανειλημμένες δηλώσεις, τόσο της αστυνομίας όσο και κυβερνητικών αξιωματούχων ότι κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου, ότι ο νόμος είναι ο ίδιος για όλους και άλλες τετριμμένες γενικότητες, κανείς δεν έχει τολμήσει, μέχρι την ώρα τουλάχιστον, να σύρει τον Μητροπολίτη Μόρφου, ή οποιονδήποτε άλλο ιεράρχη, στα δικαστήρια.  Έχουμε τόσο πρόσφατα παραδείγματα (οι δηλώσεις του Μητροπολίτη για τους ομοφυλόφυλους ή η δωροληψία του Αρχιεπισκόπου σε σχέση με τα «χρυσά διαβατήρια») όσο και παλιότερα (η κλοπή άμμου από την Τοξεύτρα ή η απειλή για ισοπέδωση αρχαιοτήτων με μπουλντόζερ) που τεκμηριώνουν την ανικανότητα της δικαιοσύνης σε αυτό το επίπεδο.  Κι αυτό γιατί η αλήθεια είναι ότι ο νόμος δεν είναι ο ίδιος για όλους.

Ο Μητροπολίτης Μόρφου αυτή τη στιγμή ρίχνει το γάντι στην κρατική εξουσία αλλά και την Ιερατική ιεραρχία.  Χωρίς να αφήνει καμμιά αμφιβολία μίλησε για «σύγκρουση καθηκόντων» ανάμεσα στο «νόμο του Θεού» και το νόμο του Κράτους.  Χαρακτήρισε τους αστυνομικούς που προσπάθησαν να εφαρμόσουν το νόμο του Κράτους «ασεβέστατους».  Είπε «Αυτός που θα έλθει κοντά-μου, δεν θα τον βγάλω έξω. Έτσι λέει ο Χριστός, έτσι λέει η Ορθόδοξη Εκκλησία-μας, όταν είναι πράγματι Ορθόδοξη».  Αναφέρθηκε ονομαστικά στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη και τους θύμισε το νόημα του Πάσχα.

Το κράτος, με τα μέτρα που αποφάσισε, οδηγήθηκε σε επιλογές που δεν μπορεί να κερδίσει.  Είτε θα αφήσει τον Μητροπολίτη να καθορίζει τη συμπεριφορά των ανθρώπων, ακόμα και σε αντίθεση με τον νόμο, ή θα τον μετατρέψει σε μάρτυρα.  Οι επιπτώσεις στην ηγεμονική θέση του κράτους, είτε στη μια είτε στην άλλη επιλογή, θα είναι και αρνητικές και απρόβλεπτες.

Η ομιλία του Μητροπολίτη στην Περιστερώνα δείχνει πως ο είναι έτοιμος να αντισταθεί στο διάταγμα του Προέδρου για απαγόρευση της εισόδου πολίτων στις εκκλησίες, όποιες κι αν είναι οι επιπτώσεις.  Πριν όμως αρχίσουμε να διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά-μας πρέπει με ψυχραιμία να καταλάβουμε τί διακυβεύεται σ’ αυτή τη σύγκρουση και πόσο άμεμπτοι είναι οι αντίπαλοι του Μητροπολίτη σ’ αυτήν.  Και οι αντίπαλοί-του δεν έχουν να επιδείξουν ψηλές επιδόσεις στην αντιμετώπιση της κρίσης.

Το πρώτο μέτρο που πήρε η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, όταν ακόμα ζούσε με την ψευδαίσθηση ότι θα μπορούσε να αποφύγει την πανδημία στην Κύπρο, ήταν να κλείσει τα οδοφράγματα.  Μια κίνηση καθαρά πολιτική, στην προσπάθειά-της να κερδίσει τους εθνικιστές μέσα και έξω από το κυβερνητικό κόμμα.  Μια κίνηση που προκάλεσε βαθύ διχασμό και αύξησε κατακόρυφα την πολιτική ένταση.

Όταν τα πρώτα κρούσματα του κορωνοϊού διαγνώστηκαν στην Κύπρο, η Κυβέρνηση αντέδρασε πανικόβλητη.  Πρώτα μέσα από το ακαταλαβίστικο διάγγελμα του Προέδρου, μετά με μέτρα που περιλάμβαναν την απαγόρευση επιστροφής κυπρίων στην Κύπρο και τέλος προσπαθώντας ν’ αντιγράψει τα μέτρα που εξάγγειλε η Κυβέρνηση της Ελλάδας.

Σ’ αυτό το στάδιο, η Κυβέρνηση άρχισε να καταλαβαίνει πως μπορούσε να εκμεταλλευτεί την κρίση του κορωνοϊού για να ξεχαστούν η διαφθορά και τα σκάνδαλα που καθημερινά βρίσκονταν στα πρωτοσέλιδα του κυπριακού τύπου.  Η εικόνα της διεφθαρμένης διοίκησης Αναστασιάδη άρχισε να αντικαθίσταται με τη εικόνα του ηγέτη της κρίσης, με διακομματική αποδοχή.  Η επίσημη ρητορική άρχισε να γίνεται ολοένα και πιο εκφοβιστική προς τους πολίτες, φορτώνοντάς-τους και την ευθύνη της επιβολής ολοένα και πιο σκληρών μέτρων με τη δικαιολογία των ελάχιστων περιπτώσεων μη τήρησης των μέτρων. Ακόμα, όπως πάντα σε περιόδους κρίσης, οι επιτήδειοι βρίσκουν τους τρόπους να κερδοσκοπούν.  Και δεν είναι τυχαίο που μερικοί από αυτούς τους επιτήδειους βρίσκονται στον στενό επιχειρηματικό και οικογενειακό κύκλο του προεδρικού.  Οι φωνές του Δημάρχου Πάφου για μαυραγοριτισμό, που αντιμετωπίζονται σαν οι φωνές του βοσκού του ψεύτη, αυτή τη φορά δεν είναι ψεύτικες.

Τα μέτρα της Κυβέρνησης δεν είναι χωρίς συνέπειες.  Απομονώνουν τους ανθρώπους και σπάζουν τους κοινωνικούς δεσμούς, αφήνοντας τον καθένα αβοήθητο σπρώχνοντάς-τον στην αναζήτηση προσωπικών, εγωιστικών διεξόδων.  Η κοινωνική αλληλεγγύη, όση είχε απομείνει στη σκληρή πραγματικότητα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, εκμηδενίζεται εντελώς.  Ακόμα και οι οικογενειακοί δεσμοί, πέρα από την πολύ στενή οικογένεια που ζει ακόμα μαζί στο ίδιο σπίτι, διαλύονται.  Οι γιαγιάδες και οι παππούδες εκφοβίζονται στο να βλέπουν τα εγγόνια-τους σαν απειλή, τα παιδιά δεν τολμούν να πλησιάσουν τους γονιούς-τους για να τους βοηθήσουν ή να ζητήσουν βοήθεια.  Οι άρρωστοι, όσοι δεν καταλήξουν στην εντατική, αφήνονται αβοήθητοι και αντιμετωπίζουν τη συμπεριφορά που παλιά αντιμετώπιζαν οι λεπροί.  Η «κοινωνική αποστασιο­ποίηση» ενθαρρύνει και καλλιεργεί τα πιο εγωιστικά ένστικτα στους φοβισμένους ανθρώπους.

Αν τα μέτρα τα ίδια έχουν αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις, η εφαρμογή-τους γίνεται με ακόμα πιο άκαρδη σκληρότητα.  Ποιο ήταν το «έγκλημα» του εργάτη του Δήμου (ναι, εργάτη που έκαμνε τη δουλειά-του) που με τόση βιαιότητα συνέλαβε η αστυνομία;  Πόσο σοβαρό πράγματι ήταν το «έγκλημα» 4 (ναι, τεσσάρων ατόμων) γειτόνων που αποφάσισαν να «κάμουν σούβλα» και να φάνε μαζί;  Πόσος ήταν ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού σε μια συνάντηση 4 ανθρώπων;  Και για να πάμε και στην περίπτωση της Περιστερώνας, πόσος ήταν ο κίνδυνος από την παρουσία  7 (ναι, επτά) πολιτών μέσα στην εκκλησία;  Όταν η εφαρμογή του νόμου γίνεται τυπική, όταν παραβλέπεται το πνεύμα του νόμου, ο νόμος δεν εξυπηρετεί πια το σκοπό-του, γίνεται εργαλείο αυθαιρεσίας και επιβολής.

Σε αντίθεση με την πολιτεία, ο Μητροπολίτης Μόρφου προσφέρει κάτι πολύ διαφορετικό.  Αν παραβλέψουμε τα σκοταδιστικά στοιχεία με τις προφητείες και τις παρωχημένες απόψεις για την ομοφυλοφυλία, τις εκτρώσεις και άλλα παρόμοια, καλεί τον κόσμο να παραμείνει ήρεμος, να μην αφήσει να τον κυριεύσει ο φόβος και να είναι πάντα πρόθυμος να βοηθήσει τον συνάνθρωπό-του.  Αρνείται να γυρίσει την πλάτη στους πιστούς και είναι έτοιμος να συγκρουστεί με το κράτος, με την αστυνομία, ακόμα και με την εκκλησιαστική ιεραρχία, παρά να διώξει κάποιον που θέλει να εκκλησιαστεί.  Παράλληλα, αποφεύγει να δημιουργήσει ενοχές σε όσους επιλέγουν να μείνουν στο σπίτι-τους, ακολουθώντας τις οδηγίες του κράτους, και δίνει συμβουλές για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στην απομόνωσή-τους.  Τους εξηγεί πως δεν είναι ανάγκη να πάνε στην εκκλησία για να προσευχηθούν, πως μπορούν να μετατρέψουν το σπίτι-τους σε χώρο λατρείας.

Στην πραγματικότητα ο Μητροπολίτης Μόρφου κάμνει αυτό που έπρεπε να κάμουμε εμείς.  Να σταθούμε δίπλα στον κόσμο και να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τις αυταρχικές πολίτικες της Κυβέρνησης, να δώσουμε την ελπίδα στη θέση του φόβου, την αλληλεγγύη στη θέση της απομόνωσης.  Αν αντικαταστήσουμε τη λέξη «Θεός» με τη λέξη «κοινωνία» και τη λέξη «προσευχή» με τη φράση «επαφή με την κοινωνία» δεν έχουμε πολλά να προσθέσουμε στο τί λέει ο Μητροπολίτης Μόρφου για το τί πρέπει να κάμουμε.

Θέμος Δημητρίου
15 Απριλίου 2020