Ιδιωτικές Φαρμακευτικές Εταιρείες

Απειλή για τις ζωές των ανθρώπων

Τη στιγμή που οι θάνατοι από την πανδημία έχουν σπάσει το φράγμα των τριών εκατομμυρίων, οι ζωές των ανθρώπων έχουν αλλάξει δραματικά και η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται μπροστά στο φάσμα πραγματικά ανεξέλεγκτης διάλυσης, αυτή την ίδια στιγμή οι πολιτικές ελίτ ηγούνται εθνικών ανταγωνισμών πάνω στο ζήτημα και οι ιδιωτικές φαρμακευτικές αποδεικνύονται θανάσιμη απειλή.

Η AstraZeneca, μαζί με τα προβλήματα που παρουσίασε το εμβόλιο της, πρωταγωνιστεί στο παιγνίδι της καθυστέρησης στην παράδοση εμβολίων στην ΕΕ διότι έτσι συμφέρει, αφού βρήκε αλλού πελατεία. Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2021 θα παραδώσει μόνο 70 εκατομμύρια δόσεις αντί για 180 που προβλεπόταν αρχικά. Στις διαμαρτυρίες απαντά ότι το συμβόλαιο που υπέγραψε δεν την υποχρεώνει να παραδώσει σε συγκεκριμένες ημερομηνίας - αυτό μόνο έχει να πει μπροστά στα τρία εκατομμύρια θανάτους.

Την ίδια στιγμή οι ηγέτες πέντε χωρών (Αυστρία, Τσεχία, Σλοβενία, Βουλγαρία και Λετονία) έχουν ζητήσει να ξεκινήσει συζήτηση στα ηγετικά όργανα της ΕΕ, για τις «τεράστιες ανισότητες» στην κατανομή των δόσεων. Ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς κατηγόρησε χώρες μέλη, τις οποίες δεν κατονόμασε, ότι διαπραγματεύτηκαν παρασκηνιακά «συμβόλαια» με τις φαρμακευτικές εταιρείες. Το τι συμβαίνει φυσικά με την παράδοση εμβολίων εκτός ΕΕ και εκτός των πλούσιων χωρών, είναι για να προκαλεί έμετό για την ηθική και τις προτεραιότητες του σημερινού παγκόσμιου συστήματος.

Η δημόσια υγεία, όπως και οτιδήποτε στη ζωή αφορά τους πολλούς, εγκαταλείφθηκαν μέσα στα πλαίσια του νεοφιλελεύθερου δόγματος που ράφτηκε στα μέτρα των προνομιούχων ελίτ, μεγέθυνε τις κοινωνικές ανισότητες χωρίς προηγούμενο και έστρωσε το έδαφος για τις σημερινές εξελίξεις.

Την ώρα που ακόμα και στα μέσα μιας πρωτόγνωρης κρίσης οι επενδύσεις και τα κονδύλια για εξοπλιστικά προγράμματα δεν σταμάτησαν στιγμή να φουσκώνουν, τα κονδύλια για τη δημόσια  υγεία γίνονταν όλο και πιο μικρό κομμάτι του κρατικού προϋπολογισμού.

Το μοτίβο είναι το ίδιο σε κάθε χώρα. Αλλού λιγότερο και αλλού περισσότερο, οι άνθρωποι παρακολούθησαν τις δημόσιες  υπηρεσίες υγείας να συρρικνώνονται και να μαραζώνουν, ειδικά στις πιο φτωχές κοινότητες και τις αγροτικές περιοχές.

Οι τεράστιες φαρμακευτικές είχαν σχεδόν εγκατάλειψη κάθε προσπάθεια έρευνας «για την αντιμετώπιση των νοσοκομειακών λοιμώξεων, των νέων ασθενειών και των πιο παραδοσιακών θανατηφόρων τροπικών νόσων». Οι επενδύσεις και η έρευνα γίνονταν σε πεδία όπως τα «Φάρμακα για την καρδιά, εξαρτησιογόνα ηρεμιστικά και θεραπείες για την ανδρική ανικανότητα έχουν την πρωτιά ως προς την κερδοφορία…». Αυτός ήταν ο ρόλος των ιδιωτικών φαρμακευτικών τη στιγμή που «ένα γενικό εμβόλιο για την γρίπη…  ήταν μια δυνατότητα για δεκαετίες αλλά ποτέ μια επικερδής προτεραιότητα».

Το εμβόλιο γενικά όμως δεν είναι μια επικερδής επένδυση για τις φαρμακευτικές. Πόσα και πόσα δεν έχουν γραφτεί για αυτό το ζήτημα. Επικερδή επένδυση αποτελεί η ανάπτυξη φαρμάκων που θα χορηγούνται μακρόχρονα, με το ανάλογο κέρδος, για αντιμετώπιση ασθενειών και όχι η εξαφάνιση των ασθενειών μέσω εμβολίων. 

Δισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ έχουν πληρώσει οι φορολογούμενοι σε εταιρείες όπως την AstraZeneca, τη Moderna και τη Pfizer BioNTech για να αναπτύξουν το εμβόλιο κατά της σημερινής πανδημίας. Στο μεγαλύτερο βαθμό η ανάπτυξη του εμβολίου από αυτές βασίστηκε σε έρευνες αφοσιωμένων επιστημόνων σε κρατικά ερευνητικά κέντρα. Παρόλα αυτά αρνούνται σήμερα να μοιραστούν πληροφορίες με άλλες εταιρείες για παραγωγή του εμβολίου σε οποιαδήποτε γωνιά είναι δυνατή η παραγωγή του. Το δικαίωμα στην πατέντα είναι πιο σημαντικό από τους μαζικούς θανάτους.

 «Πρόγραμμα του Παγκόσμιου οργανισμού Υγείας στο οποίο οι φαρμακευτικές εταιρείες θα μοιράζονταν εθελοντικά γνώση, θεραπείες και τεχνολογία σχετική με τον Covid-19, ώστε αυτά να μπορούν να διανεμηθούν πιο πλατιά, έχει προσελκύσει μηδέν συνεισφορές στους οκτώ μήνες από την δημιουργία του» (Guardian). Αυτό που ο Guardian είχε δημοσιεύσει πριν μήνες, ισχύει έτσι ακριβώς ακόμα και σήμερα.

Τι να πεις και τι να αφήσεις;

Ακόμα και σε αυτά τα χάλια που ο νεοφιλευθερισμός οδήγησε τη δημόσια υγεία, προκαλεί τρόμο μόνο και η σκέψη ό,τι θα υπήρχαν μόνο με ιδιωτικά νοσηλευτήρια για να αντιμετωπίσουν την πανδημία. Και όμως παρόλο που κάτω από τη πίεση της κατάστασης, τούς έχει λίγο κοπεί η φόρα με το ζήτημα της προπαγάνδας υπέρ της ιδιωτικής υγείας, τίποτε ουσιαστικό δεν έχει γίνει για ενίσχυση της δημόσιας, που παραμένει αποψιλωμένη σε έμψυχο και άψυχο υλικό.

Η μάχη για το κίνημα και την αριστερά για τη δημόσια υγεία και την ενίσχυσή της με κάθε μέσο, αναδύεται ως κατεπείγουσα. Σε αυτή τη μάχη όμως πρέπει να γίνει όσο γίνεται πιο σαφές, ότι στο στόχο για δημόσια υγεία δεν συμπεριλαμβάνονται μόνο οι κλινικές και τα νοσοκομεία αλλά και οι τεράστιες φαρμακευτικές, χωρίς τον δημόσιο χαρακτήρα των οποίων δεν μπορεί να υπάρξει ιατρική και νοσηλεία προς όφελος της κοινωνίας. 

Σωτήρης Βλάχος

10 Απριλίου 2021