Ακόμα μια Επέτειος της Οκτωβριανής Επανάστασης

Μπροστά σε ακόμα μια επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης θα ήταν καλά να σταθούμε στο τι προκαλεί τις επαναστάσεις, αν μπορούν να αποφευχθούν και σε ποιους πέφτει η ευθύνη.

Αυθόρμητη εμφάνιση των μαζών στην ιστορική σκηνή

Αυτό ακριβώς είναι η επανάσταση. Μια αυθόρμητη εμφάνιση των μαζών στην ιστορική σκηνή αφού δεν είναι δυνατό να αντέξουν άλλο στις συνθήκες τις οποίες ζουν.

Τις επαναστάσεις, αντίθετα με την άποψη που καλλιεργεί η επίσημη κοινωνία, δεν τις καλεί κάποια ηγεσία που έχει στο μυαλό της κάποιο θεμιτό ή αθέμητο στόχο, αλλά είναι αποτέλεσμα του καταναγκασμού ανυπόφορών συνθηκών.

Η Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση που χώρισε την ανθρώπινη ιστορία στα δύο, όπως και η Ρωσική, δεν καλέστηκαν από κάποιο ηγέτη. Και η μια και η άλλη εκκίνησαν αυθόρμητα από γυναίκες των καταπιεσμένων στρωμάτων, εργατριών στη Ρωσική περίπτωση, και μέσα σε εκκριτικές συνθήκες αποτέλεσαν τη σπίθα που σάρωσε τα παλιά καθεστώτα. Η Οκτωβριανή Επανάσταση νίκησε μεν τον Οκτώβρη του 1917 επιβάλλοντας ένα νέο καθεστώς, αλλά είχε ξεκινήσει το Φεβρουάριο που οι μάζες ακέφαλες ανέτρεψαν το Τσαρικό καθεστώς. Ο Λένιν και τα πιο σημαντικά ονόματα των Μπολσεβίκων ήταν εξόριστοι και η επανάσταση τούς έπιασε εντελώς ξαφνικά και απροετοίμαστους, όπως και όλο τον υπόλοιπο κόσμο.

Μπορούσε να γίνει κάτι άλλο;

Ο Ρωσικός εμφύλιος είχε παλιά περιγραφεί ως η μεγαλύτερη εθνική καταστροφή που είχε ποτέ συμβεί στην Ευρώπη. Το ζήτημα είναι τι τον προκάλεσε, και αν θα μπορούσε να αποφευχθεί.

Ποτέ κανένας άλλος δεν έχει ευθύνη για το ξέσπασμα μιας επανάστασης, παρά η αθλιότητα των συνθηκών, η αθλιότητα του κοινωνικού συστήματος.

Επανάσταση είναι η κίνηση με την οποία οι άνθρωποι προσπαθούν να βάλουν ένα τέλος σε αβάστακτες συνθήκες. Στην περίπτωση της Ρωσικής, να βάλουν τέλος στον απέραντο ανθρώπινο πόνο από ένα βάρβαρο, ανελέητο καθεστώς, τον Παγκόσμιο Πόλεμο, την πείνα, τον θάνατο. Στο ξέσπασμά της δεν είχαν καμιά συμμετοχή οι μπολσεβίκοι. Μπόρεσαν μόνο σταδιακά να συνδεθούν με τις μάζες και να τους δώσουν πρόγραμμα και κατεύθυνση.

Αν και στόχος αυτού του κειμένου δεν είναι η ανάδειξη του ρόλου της ηγεσίας και του κόμματος στην πάλη των μαζών στην ταξική κοινωνία, θα πρέπει να τονισθεί ότι το κτίσιμο επαναστατικής ηγεσίας δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση. Η ηγεσία του Λένιν και των μπολσεβίκων έφτασε στα επίπεδα που απαιτούσαν οι καιροί και οι συνθήκες μέσα από μια πορεία της πιο ελεύθερης, χωρίς αποκλεισμούς αντιπαράθεσης ιδεών, δοκιμασίας ιδεών και ηγετών μέσα στις πιο σκληρές συνθήκες διώξεων, στέρησης, επανάστασης και αντεπανάστασης.

Τον Φλεβάρη λοιπόν, αυτοί οι οποίοι πήραν την εξουσία μετά την ανατροπή του Τσάρου, ήταν μέρος του παλιού καθεστώτος ή ήταν ευνοούμενοι από αυτό. Έτσι αντί να δώσουν λύσεις με αλλαγές που θα σήμαιναν παραχωρήσεις στο λαό και αποχωρισμό κάποιων τουλάχιστον από τα προνόμια των κυρίαρχων τάξεων,  άρχισαν από την πρώτη στιγμή κάθε δυνατή προσπάθεια για ανατροπή της νέας κατάστασης, κατά την οποία οι μάζες απέκτησαν λόγο και δύναμη μέσα από τη δημιουργία δικών τους θεσμών, των σοβιέτ, των εκλεγμένων δηλαδή αντιπροσωπευτικών σωμάτων των εργατών, των αγροτών και των στρατιωτών.

Αποκορύφωμα αυτής της προσπάθειας ήταν η προετοιμασία στρατιωτικού πραξικοπήματος υπό τον στρατηγό Κορνίλοφ  το καλοκαίρι του 1917 με στόχο την συντριβή κάθε οργάνωσης που είχαν κτίσει οι μάζες, κάθε διεκδίκησης, κάθε ίχνους δημοκρατίας.

Μπροστά στις απάνθρωπες συνθήκες που είχαν σπρώξει τις μάζες στην επαναστατική κίνηση, η άρχουσα τάξη ετοιμαζόταν να απαντήσει με επιβολή ακόμα πιο απάνθρωπων συνθηκών. Η ίδια η άρχουσα τάξη δεν άφηνε κανένα περιθώριο. Η ίδια η άρχουσα τάξη δημιούργησε μια κατάσταση όπου είτε οι μάζες θα συντρίβονταν τελειωτικά και χωρίς οίκτο είτε θα έμπαινε τέλος στην εξουσία της. Την εξουσία της στην οικονομία, την κρατική μηχανή, τον στρατό και την αστυνομία.

Αυτό ήταν το δίλημμα που η ίδια η άρχουσα τάξη έβαλλε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο. Αυτό οδήγησε τους μπολσεβίκους στην εξουσία αφού έγινε ξεκάθαρο στις μάζες ότι η μοναδική επιλογή τους ήταν η ανατροπή αυτής της τάξης.

Όλοι αυτοί που γενικά καταδικάζουν τις επαναστάσεις και ειδικά τη Ρωσική, κλείνουν τα μάτια μπροστά στα πραγματικά διλήμματα που πάντα έβαζαν μπροστά στο λαό αυτοί που μέχρι τέλους ήταν έτοιμοι να προβούν σε κάθε βιαιοπραγία για να διατηρηθούν στη ζωή ως κυρίαρχη κατάσταση και να κρατήσουν το λαό κάτω από τις πιο βάρβαρες συνθήκες.

Έχουν σήμερα αλλάξει τα πράγματα;

Μετά τη παγκόσμια κρίση του 1929, η καπιταλιστική οικονομία μπόρεσε να λειτουργήσει ξανά πάνω στις χωρίς προηγούμενο καταστροφές του Μεγάλου Πολέμου. Το πανίσχυρο προλεταριάτο του ανεπτυγμένου κόσμου, δυστυχώς, με ελάχιστες εξαιρέσεις μόνο αυτό, μπόρεσε να κερδίσει ζωή σε εποχές που οι αστοί είχαν δυνατότητες για παραχωρήσεις.  Η σοσιαλδημοκρατία έγινε πανίσχυρο πολιτικό ρεύμα στις γραμμές των εργαζομένων.  Η χωρίς έλεος φύση του παγκόσμιου συστήματος συγκαλύφτηκε μέσα στη γενική ευημερία.

Η κρίση του 2008 άλλαξε ριζικά το πεδίο. Η ελεύθερη οικονομία από τότε σημειώνει μόνο ήττες. Η ανάπτυξη είναι καθηλωμένη, οι επενδύσεις υποχωρούν, το γενικό βιοτικό επίπεδο σημειώνει την μια υποχώρηση μετά την άλλη και η ανεργία δεν μπορεί να ελεγχθεί.

Αναμένεται ότι σε 15 ανεπτυγμένες χώρες, θα υπάρξει απώλεια 7,1 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας με το τέλος του 2021, ενώ θα δημιουργηθούν μόνο 2,1 εκατομμύρια νέες θέσεις και αυτές θα είναι «υψηλής ειδίκευσης».

Τα πιο πάνω είναι εκτιμήσεις της επίσημης κοινωνίας και δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι παρουσιάζουν την καλύτερη δυνατή προοπτική για το υπάρχον σύστημα στον ανεπτυγμένο κόσμο. Τι αναμένει τον υπόλοιπο κόσμο, δεν θα ήταν δύσκολο να φανταστούμε.

Ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας πάντως ανάφερε ότι 150 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο θα βγουν στην ανεργία μόνο το 2022, ενώ 300 εκατομμύρια νεοεισερχόμενοι δεν θα βρίσκουν δουλειά. Το 2030, με την επέλαση των ρομπότ στην αγορά εργασίας, θα χαθούν 800 εκατομμύρια θέσεις – το 1/5 του σημερινού παγκόσμιου εργατικού δυναμικού.

Ακόμα πιο δυσοίωνες οι προοπτικές από τις επίσημες προβλέψεις

Οι δυσοίωνες αυτές προβλέψεις από τα αστικά επιτελεία, γίνονται στη βάση των σημερινών στοιχείων και της σημερινής κατάστασης, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ξαφνικά βαθιά ρήγματα που θα προκαλούν μια σειρά ανατροπές. Η αθέτηση χρέους, η στάση πληρωμών, από μια σειρά υπερχρεωμένες χώρες που έχουν φτάσει στα όρια τους από την δεκάχρονη κρίση και από τις δραματικές επιπτώσεις της πανδημίας, θα είναι μια πολύ καθοριστική εξέλιξη, όπως και μια σειρά άλλες, που θα αλλάξει δραματικά προς το χειρότερο όλες τις προβλέψεις και προοπτικές.

Οι δυνατότητες του συστήματος της ελεύθερης αγοράς έδειξαν τα όρια τους για ακόμα μια ιστορική περίοδο και η ταξική κοινωνία δείχνει όλο και περισσότερο την πραγματική της φύση. Με την περίπτωση της Ελλάδας να αποτελεί ένδειξη μέχρι πού η άρχουσα τάξη είναι διατεθειμένη να τραβήξει τα πράγματα για ακόμα μια φορά και στον ίδιο τον ανεπτυγμένο κόσμο.

Το πραγματικό πρόσωπο κάνει ξανά την εμφάνιση του

Μπροστά στο αίτημα των ελληνικών μαζών για τερματισμό της οικονομικής καταστροφής που η Ευρωπαϊκή άρχουσα τάξη, μαζί με την Ελληνική, είχαν επιβάλει στη χώρα, η απάντησή τους ήταν το κλείσιμο των τραπεζών, που θα σήμαινε την απόλυτη καταδίκη της οικονομίας και του λαού.

Οι τράπεζες αντικατέστησαν τα στρατιωτικά μέσα.  Οι τράπεζες ήταν το όπλο. Δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι θα προχωρούσαν μέχρι τέλους να τσακίσουν την ελληνική αντίσταση, αν η κυβέρνηση Σύριζα δεν συνθηκολογούσε.

Όπως και με τη περίπτωση της Ρωσίας, έτσι και τώρα, στην προσπάθεια τους να διατηρήσουν τα προνόμια τους και τον έλεγχο της κοινωνίας, δεν θα διστάσουν μπροστά σε οτιδήποτε.  Μέσα σε τέτοιες συνθήκες, επαναστάσεις ακόμα και στην Ευρωπαϊκή ήπειρο δεν είναι πια εκτός ατζέντας. Τις συνθήκες για την έκρηξη επαναστάσεων θα δημιουργούν οι ίδιες οι άρχουσες τάξεις, μέσα από την αδυναμία τους να βάλουν την οικονομία μπροστά μέσα στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς, και μέσα από την έλλειψη κάθε διάθεσης να φέρουν αλλαγές που θα υποσκάπτουν τα προνόμια και θα διαβρώνουν τους μοχλούς εξουσίας τους.

Σωτήρης Βλάχος

30 Οκτωβρίου 2021