Παρουσίαση του βιβλίου του Τάκη Χατζηδημητρίου «ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 1964 – 1967, από τη Στρατικοποίηση στη Στρατοκρατία»*

Αγαπητοί φίλοι, αγαπημένε μας Τάκη Χατζηδημητρίου,

Είναι για μένα μεγάλη τιμή να απευθύνω χαιρετισμό εκ μέρους του Καφενείου της Πέμπτης στην αποψινή εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του Τάκη Χατζηδημητρίου «ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 1964-1967 - Από τη Στρατικοποίηση στη Στρατοκρατία» και με υπότιτλο «Το Κυπριακό και ο Ελληνικός Λαβύρινθος»,  την οποία συνδιοργανώνουν το ΙΚΜΕ, το ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ και ο ΟΠΕΚ.

Τον Τάκη Χατζηδημητρίου δεν τον γνωρίζουμε μόνο μέσα από τα βιβλία του. Τον γνωρίζουμε μέσα και από τους διαχρονικούς αγώνες του για τη Δημοκρατία, καθώς και ως ένα από τους πρωτεργάτες στην Κύπρο για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας. Τον γνωρίζουμε και από τους αδιάλειπτους αγώνες του για τη λύση του Κυπριακού. Τον γνωρίζουμε και μέσα από την τεράστια εμπνευσμένη και εμπνευστική προσφορά του στη Δικοινοτική Επιτροπή Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Και, ακόμα, ως Καφενείο της Πέμπτης, από τις πολλές παρουσιάσεις του σε αυτό, μεταξύ των οποίων οι δύο πιο πρόσφατες ήταν για το βιβλίο που σήμερα παρουσιάζεται, καθώς και από την ενεργό συμμετοχή του σε πάμπολλες συζητήσεις στο Καφενείο με ιδιαίτερα εποικοδομητικές παρεμβάσεις.

Στον χαιρετισμό μου δεν θα αναφερθώ στο βιβλίο αυτό καθ΄ εαυτό, καθώς δεν θα ήθελα να υπεισέλθω στο ρόλο των τριών παρουσιαστών τους οποίους θα ακούσουμε στη συνέχεια. Λίγα μόνο λόγια θα πω για τη σημαντικότατη προσφορά του Τάκη στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και στην κατάρριψη παραχαραγμένων και, άρα επικίνδυνων, αφηγημάτων που, ως εργαλεία προπαγάνδας, κυριάρχησαν για δεκαετίες και επί τούτου διαμόρφωσαν παραπλανημένες συνειδήσεις, οι οποίες, με τη σειρά τους, οδήγησαν και οδηγούν σε καταστροφικές θέσεις και αποφάσεις.

«Υπάρχουν χίλιοι τρόποι να σκοτώσεις την ιστορική αλήθεια - Και ένας να τη σώσεις» έγραψε κάπου η Μαρία Δεδούση, δημοσιογράφος-συγγραφέας. Όντως, μπορούν να περάσουν την ιστορία από έναν καταστροφέα εγγράφων και μνήμης ώστε να πάψει να ενοχλεί. Και αν δεν μπορούν να σβήσουν τα γεγονότα, τότε τα παραχαράσσουν. Και αν και αυτό δεν είναι αρκετό, τότε τα καπηλεύονται υπερτονίζοντας όσα βολεύουν το αφήγημα και, παραλείποντας τα υπόλοιπα. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάνουν την «αλήθεια» τους σημαία, και την ιστορία ιδεολογικό εργαλείο.

Είναι κοινός τόπος πως το παρελθόν εξηγεί το παρόν και προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον. Η τριλογία του Τάκη αυτό υπηρετεί, καλύπτοντας χρόνια πολλά και δίσεκτα για τον τόπο μας, με τεκμηριωμένο και ορθολογικό τρόπο: Το πρώτο βιβλίο, «Κυπριακό 1950-1959 - Το Τέλος του Αλυτρωτισμού», το δεύτερο «Κυπριακή Δημοκρατία 1959-1964 - Κράτος και Παρακράτος», το τρίτο που σήμερα παρουσιάζεται, από το 1964 μέχρι το 1967. Αναμένουμε και το τέταρτο, από το 1964 μέχρι την 21η Απριλίου 1967.

Είναι ο τρόπος για να σώσεις την ιστορική αλήθεια ως ασπίδα απέναντι σε αυτά που μεθοδεύονται και που οδηγούν σε ένα μέλλον ζοφερό. Πρόκειται για μια «επιστροφή στο μέλλον», για να χρησιμοποιήσω μια πολύ εύστοχη διατύπωση του ιστορικού και συγγραφέα Τάκη Μαστρογιαννόπουλου. Η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας σημαίνει και τη δημιουργία ιστορικής συνείδησης και, ως τέτοια, συνιστά ουσιώδη πράξη αντίστασης.

Το Κυπριακό δεν ξεκίνησε στις 20 Ιουλίου του 1974, όπως ούτε το Παλαιστινιακό ξεκίνησε στις 7 του Οκτώβρη του 2023. Την ιστορία δεν δικαιούμαστε να τη διαβάζουμε από τη μέση. Και αν εκείνα με τα οποία μας βομβαρδίζουν τόσο μέσα στα σχολεία, όσο και μέσα από λογίδρια και από Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, τα επιλέγουν άλλοι για εμάς χωρίς εμάς, τα βιβλία τα επιλέγουμε εμείς και είναι ευθύνη όλων μας να συμβάλουμε ώστε τα βιβλία του Τάκη, όπως και άλλα τίμια βιβλία που γράφτηκαν και θα γραφτούν, να  φτάνουν σε όσο το δυνατό περισσότερους αναγνώστες - σε ένα αγώνα της μνήμης ενάντια στη λήθη. 

Τάκη Χαζηδημητρίου, σε ευχαριστούμε από καρδιάς, για όλα. Σε ευχαριστούμε και για την αφιέρωση στο βιβλίο σου: «Αφιερωμένο σε όσους μάχονται, μέσα σε αντίξοες συνθήκες, με ακατάβλητη την πίστη για ένα καλύτερο μέλλον».

*Χαιρετισμός Μερόπης Τσιμίλλη, εκ μέρους του Καφενείου της Πέμπτης (Τρίτη 7 Νοεμβρίου 2023, Δημοσιογραφική Εστία Λευκωσία)